Doğrusu sempatik bulmam. Hem şımarık davranışlarından tıpkı vakitte parasının fazlacaluğuyla siyasi işlere burnunu sokmasından ötürü ısınamamışımdır Elon Musk‘a. Şu Twitter’ı satın alırken bile birçok maskaralıklar yaptı, malum. Büyük para babalarının siyasi işlere burnunu sokmaları olağan olarak onunla başlamadı fakat bu hususta sanırım Musk kadar pervasızına da birinci kere rastlanıyor.
O hayli meşhur “iş insanı” temkinliliğinden uzak oluşu, risksever yanına uygun olabilir alışılmış. Siyasi bir değişikliğin kendisini olumsuz etkileyeceğinden rastgele bir dehşet duymayışı, Donald Trump destekçiliğini saklamayışından muhakkak. Twitter’a sahip olduktan daha sonra yapacakları işler içinde Trump’a konan tweet yasağını kaldırmak da var, açıklamıştı bunu.
Trump destekçiliğini sergilemekten kaçınmayışına örnek herbiçimde şu olabilir; ABD Temsilciler Meclisi’nin Demokrat Lideri Nancy Pelosi’nin eşine yönelik hücumla ilgili gerçek olmayan tezler içeren bir makaleyi -daha sonradan silse de- tweetledi. Bu, platformun bundan daha sonra nasıl kullanılacağı konusunda telaşa yol açtı haliyle.
Çin’e direnmeyecek
Ancak dünyanın bu en güçlü adamı, muhtemelen Çin karşısında o “aldırmaz” halini sürdüremeyecek üzere görünüyor. Hatırlayalım, Çin’deki muhalif çevrelerin yegane bağlantı platformu Twitter’dı. Her ne kadar Çin’de yasaklı olsa da muhalif kullanıcılar bir yolunu bulup paylaşımlarını sürdürüyordu. Fakat artık artık bu biçimde olmayabilir. Zira, Çin’in Musk’ı durdurması ya da ona dilediğini yaptırması son derece kolay.
Öncelikle Musk‘ın Çin’le ticari bağlarını anımsayalım. Sahibi olduğu Tesla’nın en büyük ikinci pazarını Çin oluşturuyor. Tesla’nın Şanghay’daki elektrikli araç fabrikası, dünyanın en büyüğü. Dahası Tesla, tartışmalı Sincan bölgesinde bir showroom açtı ki bu adımı bölgedeki uygulamaları niçiniyle gaye alınan Çin’e takviye olarak kıymetlendirilerek ABD Kongresi’nce kınandı. Asıl bomba ise Musk’ın Tayvan’ın kısmen Çin tarafınca yönetilmesini önermesi oldu. bu biçimdelikle tansiyonun az da olsa düşeceğine inandığından doğal. Çin’i mutlu eden bu açıklama, Tayvan’da öfkeye yol açmıştı.
Çin hükümeti, vatandaşlarına yasaklasa da kendisi ülke haricindeki imajını etkileyecek her türlü bildirisi yayınlamış, propagandayı yapmıştı, en azından denemişti. Musk satın almadan evvel, kendi prensiplerine bağlı kalmayı sürdürerek bunların birçoklarına maniler getirmişti Twitter. Bunlar içinde Aralık 2021’de “Uygur nüfusuna yönelik muameleyle ilgili Çin Komünist Partisi telaffuzlarını güçlendiren” 2 bin 48 hesap da var.
Çin’in büyük gücü
Yani, Twitter, rastgele bir ticari bağı olmadığı için Çin’in ekonomik/siyasi gücüyle gayret edebiliyordu. Fakat yeni sahibi Musk’ın, Çin’e – istekli olsa da – direnme talihi yok. Çin, devasa memleketler arası şirketleri kendisine uydurma konusunda başarılı oldu. Bunlardan biri Apple’dır. Apple, Çin’in App Store’undan yüzlerce VPN uygulamasını kaldırdı. Bunları yapmaması durumunda Çin’in boykotuyla karşılaşacak, bununla baş etmesi de kolay olmayacaktı. Çin’in yaptırım gücü öylesine büyük ki, Sincan’da zorla çalıştırma dahil var olduğu ileri sürülen öteki insan hakları ihlalleri konusunda olumsuz görüş belirten şirketleri boykot etti. Bunlardan Intel, çabucak sonrasında bir özür mektubu yayınlamak zorunda kaldı.
Şimdi ise Çin hükümeti, Musk’tan Twitter hesaplarındaki kimi etiketleri yani Çin’e yönelik “önyargılı kelimeleri” kaldırmasını istiyor. Musk için bu önemli bir zorluk değil. Lakin Twitter’ın bugüne kadar düzgün berbat koruyabildiği “her insanın mecrası” özelliğini yitirmesine yol açabilir bu isteğin yerine getirilmesi.
Çin, haklı olarak kendisine yönelik, bilgi kirliliğiyle gayret etmek zorunda. Doğrusu Çin’e yönelik palavra haberlerin yayılmasında Twitter’ın büyük rolü vardı. Sahipliğin Musk’a geçmesi Çin açısından büyük imkan. Bu el değiştirmeyi “kendisi için” değerlendirmeye çalışacak alışılmış ki.
Musk, kim ne derse desin “ABD bedellerinin çocuğu”. Bu “değerlerin temsilcisi” olarak Cumhuriyetçileri, onların ortasında de “Trump’ı” kendisine yakın görüyor. Trump’ın bundan daha sonra Twitter’da daha sık görüleceğine kuşku yok. 2024 Başkanlık Seçimleri için gaye büyüten Trump’a büyük bir alan açacak Musk.
Bu yeni Twitter’dan hem Trump tıpkı vakitte Çin şad kalacak, bu kesin. Doğal eski Twitter’ın yerini bir öbür mecra almaz, eski Twitter’ın kullanıcıları, yenisinde kalmayıp, öbür “özgür platformlar”a kaçmazlarsa.
O hayli meşhur “iş insanı” temkinliliğinden uzak oluşu, risksever yanına uygun olabilir alışılmış. Siyasi bir değişikliğin kendisini olumsuz etkileyeceğinden rastgele bir dehşet duymayışı, Donald Trump destekçiliğini saklamayışından muhakkak. Twitter’a sahip olduktan daha sonra yapacakları işler içinde Trump’a konan tweet yasağını kaldırmak da var, açıklamıştı bunu.
Trump destekçiliğini sergilemekten kaçınmayışına örnek herbiçimde şu olabilir; ABD Temsilciler Meclisi’nin Demokrat Lideri Nancy Pelosi’nin eşine yönelik hücumla ilgili gerçek olmayan tezler içeren bir makaleyi -daha sonradan silse de- tweetledi. Bu, platformun bundan daha sonra nasıl kullanılacağı konusunda telaşa yol açtı haliyle.
Çin’e direnmeyecek
Ancak dünyanın bu en güçlü adamı, muhtemelen Çin karşısında o “aldırmaz” halini sürdüremeyecek üzere görünüyor. Hatırlayalım, Çin’deki muhalif çevrelerin yegane bağlantı platformu Twitter’dı. Her ne kadar Çin’de yasaklı olsa da muhalif kullanıcılar bir yolunu bulup paylaşımlarını sürdürüyordu. Fakat artık artık bu biçimde olmayabilir. Zira, Çin’in Musk’ı durdurması ya da ona dilediğini yaptırması son derece kolay.
Öncelikle Musk‘ın Çin’le ticari bağlarını anımsayalım. Sahibi olduğu Tesla’nın en büyük ikinci pazarını Çin oluşturuyor. Tesla’nın Şanghay’daki elektrikli araç fabrikası, dünyanın en büyüğü. Dahası Tesla, tartışmalı Sincan bölgesinde bir showroom açtı ki bu adımı bölgedeki uygulamaları niçiniyle gaye alınan Çin’e takviye olarak kıymetlendirilerek ABD Kongresi’nce kınandı. Asıl bomba ise Musk’ın Tayvan’ın kısmen Çin tarafınca yönetilmesini önermesi oldu. bu biçimdelikle tansiyonun az da olsa düşeceğine inandığından doğal. Çin’i mutlu eden bu açıklama, Tayvan’da öfkeye yol açmıştı.
Çin hükümeti, vatandaşlarına yasaklasa da kendisi ülke haricindeki imajını etkileyecek her türlü bildirisi yayınlamış, propagandayı yapmıştı, en azından denemişti. Musk satın almadan evvel, kendi prensiplerine bağlı kalmayı sürdürerek bunların birçoklarına maniler getirmişti Twitter. Bunlar içinde Aralık 2021’de “Uygur nüfusuna yönelik muameleyle ilgili Çin Komünist Partisi telaffuzlarını güçlendiren” 2 bin 48 hesap da var.
Çin’in büyük gücü
Yani, Twitter, rastgele bir ticari bağı olmadığı için Çin’in ekonomik/siyasi gücüyle gayret edebiliyordu. Fakat yeni sahibi Musk’ın, Çin’e – istekli olsa da – direnme talihi yok. Çin, devasa memleketler arası şirketleri kendisine uydurma konusunda başarılı oldu. Bunlardan biri Apple’dır. Apple, Çin’in App Store’undan yüzlerce VPN uygulamasını kaldırdı. Bunları yapmaması durumunda Çin’in boykotuyla karşılaşacak, bununla baş etmesi de kolay olmayacaktı. Çin’in yaptırım gücü öylesine büyük ki, Sincan’da zorla çalıştırma dahil var olduğu ileri sürülen öteki insan hakları ihlalleri konusunda olumsuz görüş belirten şirketleri boykot etti. Bunlardan Intel, çabucak sonrasında bir özür mektubu yayınlamak zorunda kaldı.
Şimdi ise Çin hükümeti, Musk’tan Twitter hesaplarındaki kimi etiketleri yani Çin’e yönelik “önyargılı kelimeleri” kaldırmasını istiyor. Musk için bu önemli bir zorluk değil. Lakin Twitter’ın bugüne kadar düzgün berbat koruyabildiği “her insanın mecrası” özelliğini yitirmesine yol açabilir bu isteğin yerine getirilmesi.
Çin, haklı olarak kendisine yönelik, bilgi kirliliğiyle gayret etmek zorunda. Doğrusu Çin’e yönelik palavra haberlerin yayılmasında Twitter’ın büyük rolü vardı. Sahipliğin Musk’a geçmesi Çin açısından büyük imkan. Bu el değiştirmeyi “kendisi için” değerlendirmeye çalışacak alışılmış ki.
Musk, kim ne derse desin “ABD bedellerinin çocuğu”. Bu “değerlerin temsilcisi” olarak Cumhuriyetçileri, onların ortasında de “Trump’ı” kendisine yakın görüyor. Trump’ın bundan daha sonra Twitter’da daha sık görüleceğine kuşku yok. 2024 Başkanlık Seçimleri için gaye büyüten Trump’a büyük bir alan açacak Musk.
Bu yeni Twitter’dan hem Trump tıpkı vakitte Çin şad kalacak, bu kesin. Doğal eski Twitter’ın yerini bir öbür mecra almaz, eski Twitter’ın kullanıcıları, yenisinde kalmayıp, öbür “özgür platformlar”a kaçmazlarsa.