ABD Lideri Joe Biden ile Çinli mevkidaşı Şi Cinping içinde yaklaşık 3,5 saat süren yüz yüze görüşmeye ait Çin tarafınca yapılan açıklamaya nazaran Şi, ABD ile Çin içindeki ekonomik, teknolojik ve ideolojik rekabete ait değerlendirmelerde bulundu.
Çin-ABD bağlantılarındaki mevcut tansiyonların iki ülkenin ve halklarının çıkarına ve memleketler arası toplumun beklentilerine uygun olmadığını söz eden Şi, “Çin, mevcut milletlerarası sistemi değiştirmek yahut ABD’nin iç işlerine müdahale etmek istemiyor. ABD’ye meydan okuma yahut onun yerini alma niyetinde değiliz” dedi.
Şi, iki ülke içindeki rekabetin bir tarafın muvaffakiyetinin ötekinin hezimeti olduğu “sıfır toplamlı bir oyun” olarak görülmemesi gerektiğine dikkat çekerek, Çin’in ve ABD’nin başarılı olmasının birbirleri için tehdit değil fırsat olduğu görüşünü lisana getirdi.
ABD’nin kapitalizm, Çin’in ise sosyalizm yoluyla kalkınmayı benimsediğini, her iki tarafın da bu farklılığa hürmet göstererek birbirlerini kendi ölçüsüne bakılırsa bir daha şekillendirmeye, ötekinin sistemini sarsmaya ve değiştirmeye çalışmaması gerektiğini vurguladı.
‘Çin’in de kendine mahsus demokrasisi var’
Özgürlük, insan hakları ve demokrasinin tüm insanlığın ortak bedeli ve arayışı olduğunu söz den Şi, “demokrasi ve otoriterlik karşıtlığı” anlatısının günümüz dünyasını ve vaktin eğilimlerini gerçek tanımlamadığı değerlendirmesinde bulundu.
hiç bir ülkenin kusursuz bir demokratik sisteme sahip olmadığına, gelişmeye sürekli muhtaç olduğuna dikkati çeken Şi, “Nasıl ki ABD’nin Amerikan tarzı bir demokrasisi var ise Çin’in de kendine has demokrasisi var. Her ikisi de kendi ulusal şartlarına uygun. Çin’de uygulanan ‘bütüncül süreç halk demokrasisi’ ülkenin gerçeklerine, tarihine, kültürüne uygun ve halkın iradesini yansıtıyor” tabirlerini kullandı.
‘Ticaret savaşı kimsenin çıkarına değil’
Şi, globalleşmiş dünyada ticaret yahut teknoloji savaşları başlatmanın, ekonomik bağları koparmanın, tedarik zincirlerini kesmenin hem piyasa iktisadının unsurlarına tıpkı vakitte milletlerarası ticaret kurallarına karşı olduğunu belirterek, “Bu teşebbüsler kimsenin çıkarına değil. Ekonomik ve ticari bağların, bilimsel ve teknolojik etkileşimlerin siyasallaştırılmasına ve silah olarak kullanılmasına karşıyız” diye konuştu.
Biden ile Şi’nin görüşmesi, dünyanın en büyük iki iktisadına sahip ülkeler içinde son devirde ekonomik ve teknolojik rekabetteki meselelerin sıkça gündeme geldiği, Çin’in bu alandaki artan nüfuzuna karşı ABD ve müttefiklerinin stratejik kesimlerdeki ekonomik ilgileri bir daha değerlendirildiği bir periyoda denk geldi.
‘Çip savaşı’
Bilgisayarlardan akıllı telefonlara, uçaklardan elektrikli araçlara, konut eşyalarından askeri donanımlara kadar birfazlaca süratle gelişen teknolojinin temelini oluşturan yarı iletken çipler ve entegre devrelerin, son devirde ABD ile Çin içindeki artan rekabetin cephesi haline geldiği gözleniyor.
Biden idaresi, ağustosta onaylanarak yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası ile ABD’de yatırım yapan yerli ve yabancı üreticilere yarı iletken üretimi için yaklaşık 52 milyar dolarlık takviye açıklarken, takviyelerden yararlanmak isteyen şirketlere Çin’deki üretim tesislerinin teknolojik kapasitesini geliştirmeme koşulu getirerek Beijing’in bu alandaki tesirini sınırlama niyetini ortaya koymuştu.
ABD Ticaret Bakanlığına bağlı Sanayi ve Güvenlik Ofisi (BIS), 7 Ekim’de yayımladığı yeni düzenlemeyle, ortalarında Çin’in en büyük hafıza çipi üreticisi ve en büyük yarı iletken donanım üreticisinin bulunduğu 31 Çinli şirket ve kurumu İhracat Denetim Listesi’ne almıştı.
Yeni kısıtlamalar ile ileri teknoloji çipler ile çip üretimi için gereken materyal, makine ve donanımın Çin’e ihracatı için de lisans kuralı getirilirken, ABD vatandaşlarının Çin’de çip sanayisinde çalışmasını müsaadeye tabi kılınmıştı.
Kısıtlamalar iki büyük güç içinde bir “çip savaşının” ilanı olarak yorumlanırken, ihracat denetimlerinin memleketler arası ticaret kurallarını ihlal ettiğini savunan Çin tarafı, Washington’ın adımlarını “teknolojik hegemonyasını sürdürme çabası” olarak yorumlamıştı.
Çin-ABD bağlantılarındaki mevcut tansiyonların iki ülkenin ve halklarının çıkarına ve memleketler arası toplumun beklentilerine uygun olmadığını söz eden Şi, “Çin, mevcut milletlerarası sistemi değiştirmek yahut ABD’nin iç işlerine müdahale etmek istemiyor. ABD’ye meydan okuma yahut onun yerini alma niyetinde değiliz” dedi.
Şi, iki ülke içindeki rekabetin bir tarafın muvaffakiyetinin ötekinin hezimeti olduğu “sıfır toplamlı bir oyun” olarak görülmemesi gerektiğine dikkat çekerek, Çin’in ve ABD’nin başarılı olmasının birbirleri için tehdit değil fırsat olduğu görüşünü lisana getirdi.
ABD’nin kapitalizm, Çin’in ise sosyalizm yoluyla kalkınmayı benimsediğini, her iki tarafın da bu farklılığa hürmet göstererek birbirlerini kendi ölçüsüne bakılırsa bir daha şekillendirmeye, ötekinin sistemini sarsmaya ve değiştirmeye çalışmaması gerektiğini vurguladı.
‘Çin’in de kendine mahsus demokrasisi var’
Özgürlük, insan hakları ve demokrasinin tüm insanlığın ortak bedeli ve arayışı olduğunu söz den Şi, “demokrasi ve otoriterlik karşıtlığı” anlatısının günümüz dünyasını ve vaktin eğilimlerini gerçek tanımlamadığı değerlendirmesinde bulundu.
hiç bir ülkenin kusursuz bir demokratik sisteme sahip olmadığına, gelişmeye sürekli muhtaç olduğuna dikkati çeken Şi, “Nasıl ki ABD’nin Amerikan tarzı bir demokrasisi var ise Çin’in de kendine has demokrasisi var. Her ikisi de kendi ulusal şartlarına uygun. Çin’de uygulanan ‘bütüncül süreç halk demokrasisi’ ülkenin gerçeklerine, tarihine, kültürüne uygun ve halkın iradesini yansıtıyor” tabirlerini kullandı.
‘Ticaret savaşı kimsenin çıkarına değil’
Şi, globalleşmiş dünyada ticaret yahut teknoloji savaşları başlatmanın, ekonomik bağları koparmanın, tedarik zincirlerini kesmenin hem piyasa iktisadının unsurlarına tıpkı vakitte milletlerarası ticaret kurallarına karşı olduğunu belirterek, “Bu teşebbüsler kimsenin çıkarına değil. Ekonomik ve ticari bağların, bilimsel ve teknolojik etkileşimlerin siyasallaştırılmasına ve silah olarak kullanılmasına karşıyız” diye konuştu.
Biden ile Şi’nin görüşmesi, dünyanın en büyük iki iktisadına sahip ülkeler içinde son devirde ekonomik ve teknolojik rekabetteki meselelerin sıkça gündeme geldiği, Çin’in bu alandaki artan nüfuzuna karşı ABD ve müttefiklerinin stratejik kesimlerdeki ekonomik ilgileri bir daha değerlendirildiği bir periyoda denk geldi.
‘Çip savaşı’
Bilgisayarlardan akıllı telefonlara, uçaklardan elektrikli araçlara, konut eşyalarından askeri donanımlara kadar birfazlaca süratle gelişen teknolojinin temelini oluşturan yarı iletken çipler ve entegre devrelerin, son devirde ABD ile Çin içindeki artan rekabetin cephesi haline geldiği gözleniyor.
Biden idaresi, ağustosta onaylanarak yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası ile ABD’de yatırım yapan yerli ve yabancı üreticilere yarı iletken üretimi için yaklaşık 52 milyar dolarlık takviye açıklarken, takviyelerden yararlanmak isteyen şirketlere Çin’deki üretim tesislerinin teknolojik kapasitesini geliştirmeme koşulu getirerek Beijing’in bu alandaki tesirini sınırlama niyetini ortaya koymuştu.
ABD Ticaret Bakanlığına bağlı Sanayi ve Güvenlik Ofisi (BIS), 7 Ekim’de yayımladığı yeni düzenlemeyle, ortalarında Çin’in en büyük hafıza çipi üreticisi ve en büyük yarı iletken donanım üreticisinin bulunduğu 31 Çinli şirket ve kurumu İhracat Denetim Listesi’ne almıştı.
Yeni kısıtlamalar ile ileri teknoloji çipler ile çip üretimi için gereken materyal, makine ve donanımın Çin’e ihracatı için de lisans kuralı getirilirken, ABD vatandaşlarının Çin’de çip sanayisinde çalışmasını müsaadeye tabi kılınmıştı.
Kısıtlamalar iki büyük güç içinde bir “çip savaşının” ilanı olarak yorumlanırken, ihracat denetimlerinin memleketler arası ticaret kurallarını ihlal ettiğini savunan Çin tarafı, Washington’ın adımlarını “teknolojik hegemonyasını sürdürme çabası” olarak yorumlamıştı.