Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, Beijing’de düzenlediği günlük basın toplantısında yaptığı açıklamada, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Lider Yardımcısı Kamala Harris‘e, Washington’ın “tek Çin” unsuru konusundaki taahhütlerine bağlı kalma davetinde bulundu. Sözcü Vang, Harris’in ayrıyeten, “Çin’in kurallara dayalı memleketler arası nizamın temel ögelerinin altını oyduğuna” ait kelamlarını de not ettiklerini belirterek, asıl ABD’nin memleketler arası nizamı bozan taraf olduğunu savundu.
ABD tarafının Çin ile diplomatik bağlantılarının temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’de, dünyada tek bir Çin’in bulunduğu ve Tayvan’ın onun ayrılmaz modülü olduğunu kabul ettiğini, Çin Halk Cumhuriyeti hükümetini tüm Çin’in yasal temsilcisi olarak tanıdığını, Çin’in egemenliğine ve toprak bütünlüğünü ihlal etmemeyi, Çin’in iç işlerine karışmamayı, “iki Çin” yahut “bir Çin, bir Tayvan” siyaseti izlememeyi taahhüt ettiğini hatırlatan Vang, şunları kaydetti: “Sözünde durmak en temel kuraldır. Şayet ABD tarafı kendi taahhütlerine uymuyorsa nasıl kurallardan bahsedebilir? bu biçimde davrandığı sürece lakin memleketler arası kuralları yıkan taraf olacaktır.”
Vang, ABD’yi Üç Ortak Bildiri’deki taahhütlerine uymaya ve “tek Çin prensibine yalın ve hakikat biçimde bağlı kalarak Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçıların faaliyetlerine muhalefetini açıkça lisana getirmeye” çağırdı.
Çin ve Tayvan anlaşmazlığı
Çin, egemenlik ihtilafı ortasında olduğu Tayvan’daki iktidarda olan Demokrat İlerici Parti (DPP) hükümetini ayrılıkçılıkla suçluyor, onunla kurulan her türlü bağlantıyı “Tayvan’ın bağımsızlığını cesaretlendirici” bir hareket olarak görüyor.
Beijing, “Tek Çin ilkesini” vurgulayarak, Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik alakalar kurmasına, Birleşmiş Milletler’de ve öbür memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik bağlantıları kesmesini kural koşuyor.
Çin ana karası ile Tayvan içindeki ayrılık, İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Çin’de çıkan iç savaştan bu yana devam ediyor. Çin Halk Cumhuriyeti’nin kendi topraklarının kesimi olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip. İç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintang) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafınca kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda hayli sayıda ülkenin diplomatik münasebet tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada, Beijing hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın memleketler arası pozisyonu belgisiz hale gelmişti.
ABD tarafının Çin ile diplomatik bağlantılarının temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’de, dünyada tek bir Çin’in bulunduğu ve Tayvan’ın onun ayrılmaz modülü olduğunu kabul ettiğini, Çin Halk Cumhuriyeti hükümetini tüm Çin’in yasal temsilcisi olarak tanıdığını, Çin’in egemenliğine ve toprak bütünlüğünü ihlal etmemeyi, Çin’in iç işlerine karışmamayı, “iki Çin” yahut “bir Çin, bir Tayvan” siyaseti izlememeyi taahhüt ettiğini hatırlatan Vang, şunları kaydetti: “Sözünde durmak en temel kuraldır. Şayet ABD tarafı kendi taahhütlerine uymuyorsa nasıl kurallardan bahsedebilir? bu biçimde davrandığı sürece lakin memleketler arası kuralları yıkan taraf olacaktır.”
Vang, ABD’yi Üç Ortak Bildiri’deki taahhütlerine uymaya ve “tek Çin prensibine yalın ve hakikat biçimde bağlı kalarak Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçıların faaliyetlerine muhalefetini açıkça lisana getirmeye” çağırdı.
Çin ve Tayvan anlaşmazlığı
Çin, egemenlik ihtilafı ortasında olduğu Tayvan’daki iktidarda olan Demokrat İlerici Parti (DPP) hükümetini ayrılıkçılıkla suçluyor, onunla kurulan her türlü bağlantıyı “Tayvan’ın bağımsızlığını cesaretlendirici” bir hareket olarak görüyor.
Beijing, “Tek Çin ilkesini” vurgulayarak, Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik alakalar kurmasına, Birleşmiş Milletler’de ve öbür memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik bağlantıları kesmesini kural koşuyor.
Çin ana karası ile Tayvan içindeki ayrılık, İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Çin’de çıkan iç savaştan bu yana devam ediyor. Çin Halk Cumhuriyeti’nin kendi topraklarının kesimi olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip. İç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintang) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafınca kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda hayli sayıda ülkenin diplomatik münasebet tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada, Beijing hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın memleketler arası pozisyonu belgisiz hale gelmişti.