Tayvan, İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Çin’de çıkan iç savaştan bu yana Beijing ile Taipei’deki hükümetlerin egemenlik uyuşmazlığı kaynaklı askeri tansiyonlara sahne oluyordu. Çin’i kendi iktisadı açısından büyük bir rakip olarak goren ABD’nin ise tutmayan Ortadoğu hesapları akabinde rotasını Hint-Pasifik’e çevirmesi, hali hazırda tansiyonun yüksek olduğu bölgede yeni senaryoların tartışılmasına niye oldu.
Ağustos ayında Çin ile ABD içinde büyük bir gerginliğe niye olan Nancy Pelosi’nin ziyareti memleketler arası hukuk nezdinde de büyük bir tartışma kopardı. Çabucak ardından Çin’in tüm karşı çıkışlarına rağmen üç farklı ABD’li heyet, Ada’nın başşehri Taipei’ye arka arda ziyaretler düzenledi.
Ziyaretlerin akabinde dün Tayvan Boğazı’nda “rutin operasyonlarını” gerçekleştiren ABD’nin kruvazörleri ve Çin’in bu sebeple bir daha yüksek alarm düzeyine geçmesi suları bir daha ısındırdı. ABD ve Çin tarafınca fazlacaça okunan bu süreç için biz de tarafımızı Tayvan’a çevirdik ve Tayvan Memleketler arası Hukuk Derneği Genel Sekreter Yardımcısı Ting Hui Lin ile konuştuk.
‘Çatışma yaşanmayacak’
Pelosi’nin ziyaretinin muhtemel bir çatışma ihtimalini yaratıp yaratmadığını sorduğumuz Ting, “ABD Hint-Pasifik’e değer veriyor, lakin bana soracak olursanız, Taipei ve Beijing içinde çatışma yaşanmayacak. Bunun sebebi de, Çin’in ABD’nin birinci rakibi haline gelmesi” diyerek, Çin’in ABD’nin askeri gücünü geçebileceğinden emin olmadan şu anki pozisyonunu riske atmayacağı tezinde bulundu.
‘Tayvanlılar ÇKP’nin kelamlarına inanmamaları gerektiğini anladı’
Çin tarafınca kısa müddet evvel yayınlanan ve anakaraya geri dönmesi halinde Beijing’in Taipei’ye verdiği teminatları içeren “Beyaz Belge”nin yansımalarını anlatan Ting, “Tayvan’ın bir kısmı tarafınca beğenilen karşılandı” diyerek şöyleki devam etti: “Ama, Tayvanlıların birçok Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHK) söylemiş olduklerine güvenmedi. Zira herkes onların emelinin Tayvan’ı işgal etmek olduğunu biliyordu. Çin, 2 yıl ortasında Tayvan’ın Çin’e ithal ettiği tarım mamüllerini ablukaya aldı, bu siyasetler Tayvanlıların Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) nasıl bir şey olduğunu ve ÇKP’nin siyasetlerine ya da kelamlarına güvenilmemesi gerektiğini açıkça anlamalarını sağladı.”
‘Çipler Tayvan’ı sonsuza dek koruyamaz’
Pelosi’nin ziyareti akabinde Çin, Tayvan’a gözdağı gayeli birtakım eserlere ithalat yasağı getirmişti. Tansiyonun daha da ilerlemesi durumunda, “Asya Kaplanları” olarak anılan ülkelerden biri olan Tayvan’ın iktisadının nasıl etkileneceğini ise Taipei’nin bu durumdan pek de etkilenmeyeceğini söyleyerek tahlil eden Ting, “Çünkü Çin, Tayvan’ın en önemli ihracat pazarı değil. Tayvan hükümeti, pazarlarını Japonya yahut Avrupa ülkelerine aktarmaları için üreticileri destekleyecek bütçeye sahipti” dedi.
ABD ve Çin içinde tansiyonun yükselmesiyle yaşanabilecek rastgele bir çatışma ihtimali, Washington’ın bu alanda üretim devlerinden Tayvan’a kökünden bağlı olduğu “çip” kesimini de alarm durumuna getirmişti. Rastgele bir çatışma halinde ABD’nin Tayvan’dan aldığı çiplerin üretiminin sekteye uğraması, Washington ve tüm dünya için teknoloji üretimini durma noktasına getirecekti. Mümkün bir çip krizi üzerine yorumlarını merak ettiğimiz Ting, Tayvan savunmasını teminata almak için çip bölümünün bir kaldıraç nazaranvi gördüğünü zira dünyanın da bir bakıma bu bahiste Tayvan’a bağlı olduğunu anımsattı. bir daha de çiplerin geçmişte Tayvan için şimdiki kadar bir kıymeti olmadığı devirlerde de Taipei’nin varlığını anımsatan Ting, “Çin demokratik bir ülke olmalı zira çipler Tayvan’ı sonsuza kadar koruyamaz fakat demokrasi korur” tabirlerini kullandı.
‘ABD’nin hedefi Çin’i caydırmak’
ABD’nin son vakit içinderda Hint Pasifik bölgesindeki artan etkisinin Çin ve Tayvan içindeki çatışma ihtimalini artırıp artırmadığını merak ederek, “ABD’nin rolünü nasıl yorumladığını” sorduğumuz Ting, “ABD’nin hareketleri Çin’in, Batı Pasifik Okyanusu’nu, müttefiklerini ve ulusal çıkarlarını muhafaza siyasetinin kararlılığını anlamasını sağlamak” dedi.
Son olarak sonbaharda Tayvan ile ABD içinde yapılması planlanan ticaret görüşmelerinin bölgedeki tesirlerini aktaran Ting, sözkonusu görüşmelerin Taipei için fazlaca âlâ olacağını lakin Ada’nın fazlaca istikametli bir platforma muhtaçlığı olduğunu belirtti. Öte yandan Ting, Çin’in bu görüşmeleri izlemek haricinde bir şey yapamayacağını zira Beijing’in tedarik zinciri haricinde kaldığı öne sürdü.
Ne olmuştu?
Çin’in, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin ay başındaki ziyaretinin akabinde Tayvan Boğazı’nı ayıran “orta çizgi”yi geçtiği uçuşları ve gemi devriyelerini sistemli hale getirdiği gözleniyor.
Pelosi, Çin ile egemenlik analşmazlığı ortasındaki Ada’yı 25 yıl ortadan daha sonra ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olmuştu. Ziyaret, Ada’yı topraklarının kesimi olarak nazarann Çin’in reaksiyonunu çekmişti.
Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmıştı. 7 gün süren tatbikatlar, Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana kiçinden ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş lakin Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.
Pelosi’nin akabinde, Demokrat Partili Massachusetts Senatörü Ed Markey başkanlığında 5 kişilik bir heyet, Indiana eyaleti Valisi Eric J. Holcomb ve Cumhuriyetçi Partili Tennessee Senatörü Marsha Blackburn de bu ay ortasında Tayvan’ı ziyaret etmişti.
Beijing, “tek Çin ilkesini” vurgulayarak Tayvan’ın dünya ülkeleriyle diplomatik münasebetler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öbür milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik bağlarını kesmesini koşul koşuyor.
Ağustos ayında Çin ile ABD içinde büyük bir gerginliğe niye olan Nancy Pelosi’nin ziyareti memleketler arası hukuk nezdinde de büyük bir tartışma kopardı. Çabucak ardından Çin’in tüm karşı çıkışlarına rağmen üç farklı ABD’li heyet, Ada’nın başşehri Taipei’ye arka arda ziyaretler düzenledi.
Ziyaretlerin akabinde dün Tayvan Boğazı’nda “rutin operasyonlarını” gerçekleştiren ABD’nin kruvazörleri ve Çin’in bu sebeple bir daha yüksek alarm düzeyine geçmesi suları bir daha ısındırdı. ABD ve Çin tarafınca fazlacaça okunan bu süreç için biz de tarafımızı Tayvan’a çevirdik ve Tayvan Memleketler arası Hukuk Derneği Genel Sekreter Yardımcısı Ting Hui Lin ile konuştuk.
‘Çatışma yaşanmayacak’
Pelosi’nin ziyaretinin muhtemel bir çatışma ihtimalini yaratıp yaratmadığını sorduğumuz Ting, “ABD Hint-Pasifik’e değer veriyor, lakin bana soracak olursanız, Taipei ve Beijing içinde çatışma yaşanmayacak. Bunun sebebi de, Çin’in ABD’nin birinci rakibi haline gelmesi” diyerek, Çin’in ABD’nin askeri gücünü geçebileceğinden emin olmadan şu anki pozisyonunu riske atmayacağı tezinde bulundu.
‘Tayvanlılar ÇKP’nin kelamlarına inanmamaları gerektiğini anladı’
Çin tarafınca kısa müddet evvel yayınlanan ve anakaraya geri dönmesi halinde Beijing’in Taipei’ye verdiği teminatları içeren “Beyaz Belge”nin yansımalarını anlatan Ting, “Tayvan’ın bir kısmı tarafınca beğenilen karşılandı” diyerek şöyleki devam etti: “Ama, Tayvanlıların birçok Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHK) söylemiş olduklerine güvenmedi. Zira herkes onların emelinin Tayvan’ı işgal etmek olduğunu biliyordu. Çin, 2 yıl ortasında Tayvan’ın Çin’e ithal ettiği tarım mamüllerini ablukaya aldı, bu siyasetler Tayvanlıların Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) nasıl bir şey olduğunu ve ÇKP’nin siyasetlerine ya da kelamlarına güvenilmemesi gerektiğini açıkça anlamalarını sağladı.”
‘Çipler Tayvan’ı sonsuza dek koruyamaz’
Pelosi’nin ziyareti akabinde Çin, Tayvan’a gözdağı gayeli birtakım eserlere ithalat yasağı getirmişti. Tansiyonun daha da ilerlemesi durumunda, “Asya Kaplanları” olarak anılan ülkelerden biri olan Tayvan’ın iktisadının nasıl etkileneceğini ise Taipei’nin bu durumdan pek de etkilenmeyeceğini söyleyerek tahlil eden Ting, “Çünkü Çin, Tayvan’ın en önemli ihracat pazarı değil. Tayvan hükümeti, pazarlarını Japonya yahut Avrupa ülkelerine aktarmaları için üreticileri destekleyecek bütçeye sahipti” dedi.
ABD ve Çin içinde tansiyonun yükselmesiyle yaşanabilecek rastgele bir çatışma ihtimali, Washington’ın bu alanda üretim devlerinden Tayvan’a kökünden bağlı olduğu “çip” kesimini de alarm durumuna getirmişti. Rastgele bir çatışma halinde ABD’nin Tayvan’dan aldığı çiplerin üretiminin sekteye uğraması, Washington ve tüm dünya için teknoloji üretimini durma noktasına getirecekti. Mümkün bir çip krizi üzerine yorumlarını merak ettiğimiz Ting, Tayvan savunmasını teminata almak için çip bölümünün bir kaldıraç nazaranvi gördüğünü zira dünyanın da bir bakıma bu bahiste Tayvan’a bağlı olduğunu anımsattı. bir daha de çiplerin geçmişte Tayvan için şimdiki kadar bir kıymeti olmadığı devirlerde de Taipei’nin varlığını anımsatan Ting, “Çin demokratik bir ülke olmalı zira çipler Tayvan’ı sonsuza kadar koruyamaz fakat demokrasi korur” tabirlerini kullandı.
‘ABD’nin hedefi Çin’i caydırmak’
ABD’nin son vakit içinderda Hint Pasifik bölgesindeki artan etkisinin Çin ve Tayvan içindeki çatışma ihtimalini artırıp artırmadığını merak ederek, “ABD’nin rolünü nasıl yorumladığını” sorduğumuz Ting, “ABD’nin hareketleri Çin’in, Batı Pasifik Okyanusu’nu, müttefiklerini ve ulusal çıkarlarını muhafaza siyasetinin kararlılığını anlamasını sağlamak” dedi.
Son olarak sonbaharda Tayvan ile ABD içinde yapılması planlanan ticaret görüşmelerinin bölgedeki tesirlerini aktaran Ting, sözkonusu görüşmelerin Taipei için fazlaca âlâ olacağını lakin Ada’nın fazlaca istikametli bir platforma muhtaçlığı olduğunu belirtti. Öte yandan Ting, Çin’in bu görüşmeleri izlemek haricinde bir şey yapamayacağını zira Beijing’in tedarik zinciri haricinde kaldığı öne sürdü.
Ne olmuştu?
Çin’in, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin ay başındaki ziyaretinin akabinde Tayvan Boğazı’nı ayıran “orta çizgi”yi geçtiği uçuşları ve gemi devriyelerini sistemli hale getirdiği gözleniyor.
Pelosi, Çin ile egemenlik analşmazlığı ortasındaki Ada’yı 25 yıl ortadan daha sonra ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olmuştu. Ziyaret, Ada’yı topraklarının kesimi olarak nazarann Çin’in reaksiyonunu çekmişti.
Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmıştı. 7 gün süren tatbikatlar, Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana kiçinden ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş lakin Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.
Pelosi’nin akabinde, Demokrat Partili Massachusetts Senatörü Ed Markey başkanlığında 5 kişilik bir heyet, Indiana eyaleti Valisi Eric J. Holcomb ve Cumhuriyetçi Partili Tennessee Senatörü Marsha Blackburn de bu ay ortasında Tayvan’ı ziyaret etmişti.
Beijing, “tek Çin ilkesini” vurgulayarak Tayvan’ın dünya ülkeleriyle diplomatik münasebetler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öbür milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik bağlarını kesmesini koşul koşuyor.