Cipolla – Para ve Akdeniz Uygarlığı

Yahya

New member
Cipolla – Para ve Akdeniz Uygarlığı

Büyük italyan iktisat tarihçisi Cipolla’nın “Para ve Akdeniz Uygarlığı” kitabının ikince kere okudum. Hacmi, öbür iktisat tarihi kitaplarıyla kıyaslandığında çok küçük kalıyor.


Cipolla – Para ve Akdeniz Uygarlığı


Eseri, Erdal Turan italyancadan türkçeye çevirmiş..

Cipolla diye google’da arama yaparsanız soğan fotoğrafları goreceksiniz şaşırmayın, cipolla italyanca soğan demektir.


italyanca cipolla


Carlo cipolla derseniz daha süratli müddette sonuca ulaşırsınız.

Gelelim kitaba, kitap 5 kısımdan oluşmaktadır. Kitabın genel kederi, ortaçağ özelinde ve akdeniz uygarlığı merkezinde para ve fiyatlar konusunu incelemektir.

İlk kısımda; erken ortaçağ devrinde, paranın niye öne çıkamadığını aşağıdaki faktörler ile açıklamaktadır.

  • Tek istikametli ödemeler (feodal yapıda senyör’e yada kiliseye yapılan tek taraflı birebir ödemeler)
  • Kısıtlı işbölümü,
  • Piyasanın olmaması,
  • Hem gelir birebir vakitte para sahipliğinde dengesizlikler.(Sayfa:35)
Bu faktörler bir ortaya gelince bu vakitte kullanılan para yalnızca uluslararası işlemelere mevzu olan madeni para oluyor.

İkinci kısımda; ortaçağın dolarları olarak tabir ettiği paraları anlatıyor.

  • 5-7 yüzsenelerda bizans parası solidus(nomisma), 4.5 gram altın içeriyor, 500 yıl küçük değişiklikler dışında bu bedelini koruyor
  • 8-11 yüzsenelerda müslüman sikkeleri dinar, 4.25 gram altın içeriyor, 200 yıl küçük değişiklikler dışında bu pahasını koruyor
  • 12 yüzyıl daha sonrasında italyan devletlerinin paraları Florin daha sonra Duca ortaya çıkıyor. Bunların 3.5 gram altın içerdiği belirtiliyor. Ve Duca 500 yıl boyunca küçük değişiklikler dışında bu pahasını koruyor
Yazar, yüksek altın içeriği ve istikrarın değerli ögeler olduğunu fakat milletlerarası ticarete geniş manada dahil olabilen sağlıklı ve kuvvetli bir iktisat olmadan birinci ikisinin bir kıymeti olmadığını bu kısımda vurguluyor.

Üçüncü kısımda, ülke ortasında dolanımda olan gümüş içerikli bozuk paralara ait bir tartışma açılıyor. Cipolla, küçük paraların paha kaybetmesinin olağan olduğunu, şayet bu olmasaydı pek epeyce imparatorluğun deflasyon karşısında ezileceğini belirtiyor. Benim burada notum, milletlerarası süreçlere husus olan altın sikkelerin kıymeti değişmediği sürece (florin, duca)(sayfa : 67), küçük paralardaki değişimin arz şartlarındaki kıtlık niçiniyle çok doğal durum olduğudur.

Dördüncü kısımda, hayalet para olarak isimlendirilen işlem ünitesi olan paraların serüveni anlatılıyor. Bu kısmı okumanız gerekli.

Son kısımda ise, ortaçağda fiyatlar konusuna eğiliyor. Büyük ticaretin aristokrasiye yönelik olduğu, kitapların gerçekten çok değerli olduğu ve faiz hadlerinin çok yüksek olduğu bu kısmın çıkarımıdır.