Almanya’da kelamda iki iklim aktivistinin, fotoğraf sanatının en büyüklerinden Claude Monet’nin Les Meules (Tahıl Yığını) isimli tablosuna patates püresi, İngiltere’de Just Stop Oil isimli protesto kümesinin üyelerinin de Londra’daki Ulusal Galeri’de bulunan Van Gogh’un Ayçiçekleri tablosuna çorba fırlatmaları tartışmalara yol açtı.
Her neye dikkat çekilmek isteniyorsa bunun başarılı olup olmadığından fazlaca bu cins hareketlerin hakikat olup olmadığı üzerinde ağırlaştı bu tartışmalar. Bendeniz hedefin doğruluğunun her vakit her aksiyonu haklı kıldığına inananlardan olmadığım için yapılanı yanlışsız bulmuyorum olağan olarak. Bu çeşit protestolar kitleleri bir davadan uzaklaştırma riski taşır zira.
Koruyucu cam bulunduğu için tabloların ziyan görmediği biliniyor. Muhtemelen aksiyoncular de biliyordu bunu. Fakat, insanlığının üniversal kültür miraslarının, ziyan görmeseler bile, birer aksiyon aracı haline getirilmesi ne derece yanlışsız? Tabiat görüntülerinin da en düzgün ressamı Van Gogh’un tablosuna saldırabilecek bir iklim savaşçısını aklım almıyor, kusura bakılmasın.
Yüzyıl evvel de işe yaramadı
Bu çeşit hareketlerin atası/anası yirminci yüzyılın birinci on senelerında müzelerde gerçekleşen iki siyasi protestodur sanırım. Biri, periyodunun en değerli süfrajetlerinden (kadın hakları savunucusu) Mary Richardson’ın 1914 yılında Londra’daki Ulusal Galeri’de Velazquez’in Rokeby Venüsü tablosuna saldırması, oburu de 1921 yılında Ulusal İşsiz Emekçiler Komitesi Hareketi (NUWCM) tarafınca Liverpool’daki Walker Sanat Galerisi’nin basılarak işgal edilmesi. Yani müzelerde tablolara saldıran aktivistler, protesto tarihinin bu en bilinen örneklerini yenidenlamış oldular.
yinelanan yalnızca bu aksiyonlar değil. O devir gösterilen reaksiyonlarla bugün yapılan hareketlere yönelik yansılar de birbirine benziyor. Ortadaki onca yıla karşın “amaca dayanağa evet, tablo taarruzlarına hayır” tavrı dün olduğu bugün de mevcut.
Bu aksiyonlarla ileti iletilmek istenen kitlenin, aktivistlerle kuracakları “duygusal bağın” kuvvetli olduğunu sanmam. Bu bağın zayıf olması hareketçilerin kendi davalarına ziyan verdiği manasına gelir. O denli protesto hareketleri vardır ki, hedefi anında gayrimeşru hale getirir. Şahidi olmuşumdur bunlardan birinin. 1984 yılında İngiltere’deki büyük madenci grevinde, bir destekçi olarak misyonlar almıştım. Grevcilere, Thatcher hükümetinin emek düşmanı uygulamalarına karşı olan halktan da büyük bir takviye vardı. Birkaç madencinin bir sokaktaki telefon kulübesini tahrip etmeleri, inanılır gelmeyebilir biliyorum, madencilere verilen dayanağı geriletmişti. Madencilerin efsanevi başkanı Arthur Scargill’in aksiyondan ötürü tekraren özür dilediğini hatırlıyorum. Kamunun ortak kullanım aracına taarruzun egemenlere bir ziyanı olmaz ancak işçiye olur. Reaksiyonların odağındaki münasebet buydu.
Baz istasyonu ne güne duruyor?
Kamu dikkatini çekmek için yapılan hareketlerde “amaç-mekan beraberliği” çok kıymetlidir. G8 aksiyonları sırasında genç aktivistlerin “az gelişmiş ülkelerin borçları ertelensin” talebiyle kendilerini Dünya Bankası’na ilişkin binalara kelepçelemeleri bu beraberliği en hoş örneklerindendir. Bir iklim aktivistinin yeri müze değil, bir baz istasyonu olabilirdi pekala.
Bakın dünyadaki iklim krizinden sorumlu 100 büyük firma vardır. Bu firmalar sera gazı emisyonlarının yüzde 71’inden sorumludur. Bunların hepsi güç ya da maden şirketleridir. En azından biri yanı başımızda bunların. Gazprom’undan tut Shell’ine kadar, Exxon’undan tut BP’sine kadar, Chine Coal’undan tut, Saudi Aramco’suna kadar. Bendeniz, gençken bunların binalarının önünde yapılan şovlarda hazır bulunmuşumdur. Cam falan da kırdım natürel fakat kimseye ziyan vermeden anlattık kederimizi gelene gidene. hiçbirimizin aklına National Gallery’yi basıp Chagall tablosunu parçalamak gelmemişti. 100 tane firma dururken müze ya da galeri basmak pek bir tuhaf.
Eylem emele uymalı
Stephen Gough diye biri vardı bir orta İngiltere’de. Dünyada öteki kaygı kalmamış üzere, çıplak dolaşma hakkı için kendini yollara, dağa bayıra vurmuştu adam, çırılçıplak tıpkı vakitte. Görüldüğü yerde tutuklanırdı natürel. Fakat bir defasında ayaklarında bot, ortasında çorap, başında şapka, sırtında çantasıyla alt tarafı büsbütün çıplak olarak İskoçya’ya gitmeyi başardı nasıl becerdiyse. Katılırsınız, katılmazsınız lakin o protestosunu yalnızca alt tarafı çırılçıplak biçimde yürüyerek yapıyordu. Yani protesto edeceğim diye gidip de giyinik tek bireye saldırdığı yoktu adamın.
O galeriyi basan aktivistlerin maksatlarından fazlaca aksiyonlarına ağırlaşan, onları topluma canavar olarak gösteren bir medya var. Bu da hesaba katılmalıydı şüphesiz. Medyaya göre davranılsın demiyorum lakin kendilerini anlatma fırsatı bulamadan oburlarının anlattığı bireyler durumuna düşmesin aksiyoncular. Van Gogh protestosunu haber yapan Daily Mail gazetesi aksiyonu “isyankar eko-zealotlar” tarafınca yürütülen “kaos kampanyasının bir parçası” kelamlarıyla duyurdu okurlarına. Bir Shell istasyonu basılsaydı bir daha berbat laflar edilirdi fakat gayenin ne olduğunu hiçbir gazete gizleyemezdi.
Eylem kendini anlatabilmeli
Acı olan şu; bu aksiyonlarda ilgi bahse değil hareketçilerin ne yaptığına yöneldi. Hareketi başarısız kılan öğelerden en değerlisidir bu. Bizim Burak Tatari hareket yapan kümenin sorumlularından biriyle konuştu. Burak’a söylenenler içinde şu da vardı: “Yaptığımız şeyden keyif almıyoruz. Resme ziyan vermek istemedik. İnsanlara ziyan vermek istemedik. Günlük ömrü aksatmak istemedik. Lakin bu bir zorunluluktu. “Eylem kendisini anlatabilseydi sorumlu zat bu çeşit açıklama yapma gereksinimini duymayacaktı.
Bazı protesto biçimleri vardır ki yapanların ayrıyeten dipnot düşmeleri gerekmez. Tamam, bu iki harekette tablolar ziyan görmedi, (daha evvel yapılan hareketlerde ziyan goren tablo olmuştu bu arada). Görmedi lakin müzeleri, sanat galerilerini iklim krizinden sorumlu yerlermiş üzere gösterdiler. Girişlerin hiç bir güvenlik bariyerine takılmadığı yerlerdir buralar. Müzelerin, sanat galerilerinin ziyaretçilerine olan inancın berbata kullanılmasıdır bununla birlikte bu cins hareketler.
Camını kırdığım yerlerden biri de orasıdır, o niçinle uygun biliyorum.
Her neye dikkat çekilmek isteniyorsa bunun başarılı olup olmadığından fazlaca bu cins hareketlerin hakikat olup olmadığı üzerinde ağırlaştı bu tartışmalar. Bendeniz hedefin doğruluğunun her vakit her aksiyonu haklı kıldığına inananlardan olmadığım için yapılanı yanlışsız bulmuyorum olağan olarak. Bu çeşit protestolar kitleleri bir davadan uzaklaştırma riski taşır zira.
Koruyucu cam bulunduğu için tabloların ziyan görmediği biliniyor. Muhtemelen aksiyoncular de biliyordu bunu. Fakat, insanlığının üniversal kültür miraslarının, ziyan görmeseler bile, birer aksiyon aracı haline getirilmesi ne derece yanlışsız? Tabiat görüntülerinin da en düzgün ressamı Van Gogh’un tablosuna saldırabilecek bir iklim savaşçısını aklım almıyor, kusura bakılmasın.
Yüzyıl evvel de işe yaramadı
Bu çeşit hareketlerin atası/anası yirminci yüzyılın birinci on senelerında müzelerde gerçekleşen iki siyasi protestodur sanırım. Biri, periyodunun en değerli süfrajetlerinden (kadın hakları savunucusu) Mary Richardson’ın 1914 yılında Londra’daki Ulusal Galeri’de Velazquez’in Rokeby Venüsü tablosuna saldırması, oburu de 1921 yılında Ulusal İşsiz Emekçiler Komitesi Hareketi (NUWCM) tarafınca Liverpool’daki Walker Sanat Galerisi’nin basılarak işgal edilmesi. Yani müzelerde tablolara saldıran aktivistler, protesto tarihinin bu en bilinen örneklerini yenidenlamış oldular.
yinelanan yalnızca bu aksiyonlar değil. O devir gösterilen reaksiyonlarla bugün yapılan hareketlere yönelik yansılar de birbirine benziyor. Ortadaki onca yıla karşın “amaca dayanağa evet, tablo taarruzlarına hayır” tavrı dün olduğu bugün de mevcut.
Bu aksiyonlarla ileti iletilmek istenen kitlenin, aktivistlerle kuracakları “duygusal bağın” kuvvetli olduğunu sanmam. Bu bağın zayıf olması hareketçilerin kendi davalarına ziyan verdiği manasına gelir. O denli protesto hareketleri vardır ki, hedefi anında gayrimeşru hale getirir. Şahidi olmuşumdur bunlardan birinin. 1984 yılında İngiltere’deki büyük madenci grevinde, bir destekçi olarak misyonlar almıştım. Grevcilere, Thatcher hükümetinin emek düşmanı uygulamalarına karşı olan halktan da büyük bir takviye vardı. Birkaç madencinin bir sokaktaki telefon kulübesini tahrip etmeleri, inanılır gelmeyebilir biliyorum, madencilere verilen dayanağı geriletmişti. Madencilerin efsanevi başkanı Arthur Scargill’in aksiyondan ötürü tekraren özür dilediğini hatırlıyorum. Kamunun ortak kullanım aracına taarruzun egemenlere bir ziyanı olmaz ancak işçiye olur. Reaksiyonların odağındaki münasebet buydu.
Baz istasyonu ne güne duruyor?
Kamu dikkatini çekmek için yapılan hareketlerde “amaç-mekan beraberliği” çok kıymetlidir. G8 aksiyonları sırasında genç aktivistlerin “az gelişmiş ülkelerin borçları ertelensin” talebiyle kendilerini Dünya Bankası’na ilişkin binalara kelepçelemeleri bu beraberliği en hoş örneklerindendir. Bir iklim aktivistinin yeri müze değil, bir baz istasyonu olabilirdi pekala.
Bakın dünyadaki iklim krizinden sorumlu 100 büyük firma vardır. Bu firmalar sera gazı emisyonlarının yüzde 71’inden sorumludur. Bunların hepsi güç ya da maden şirketleridir. En azından biri yanı başımızda bunların. Gazprom’undan tut Shell’ine kadar, Exxon’undan tut BP’sine kadar, Chine Coal’undan tut, Saudi Aramco’suna kadar. Bendeniz, gençken bunların binalarının önünde yapılan şovlarda hazır bulunmuşumdur. Cam falan da kırdım natürel fakat kimseye ziyan vermeden anlattık kederimizi gelene gidene. hiçbirimizin aklına National Gallery’yi basıp Chagall tablosunu parçalamak gelmemişti. 100 tane firma dururken müze ya da galeri basmak pek bir tuhaf.
Eylem emele uymalı
Stephen Gough diye biri vardı bir orta İngiltere’de. Dünyada öteki kaygı kalmamış üzere, çıplak dolaşma hakkı için kendini yollara, dağa bayıra vurmuştu adam, çırılçıplak tıpkı vakitte. Görüldüğü yerde tutuklanırdı natürel. Fakat bir defasında ayaklarında bot, ortasında çorap, başında şapka, sırtında çantasıyla alt tarafı büsbütün çıplak olarak İskoçya’ya gitmeyi başardı nasıl becerdiyse. Katılırsınız, katılmazsınız lakin o protestosunu yalnızca alt tarafı çırılçıplak biçimde yürüyerek yapıyordu. Yani protesto edeceğim diye gidip de giyinik tek bireye saldırdığı yoktu adamın.
O galeriyi basan aktivistlerin maksatlarından fazlaca aksiyonlarına ağırlaşan, onları topluma canavar olarak gösteren bir medya var. Bu da hesaba katılmalıydı şüphesiz. Medyaya göre davranılsın demiyorum lakin kendilerini anlatma fırsatı bulamadan oburlarının anlattığı bireyler durumuna düşmesin aksiyoncular. Van Gogh protestosunu haber yapan Daily Mail gazetesi aksiyonu “isyankar eko-zealotlar” tarafınca yürütülen “kaos kampanyasının bir parçası” kelamlarıyla duyurdu okurlarına. Bir Shell istasyonu basılsaydı bir daha berbat laflar edilirdi fakat gayenin ne olduğunu hiçbir gazete gizleyemezdi.
Eylem kendini anlatabilmeli
Acı olan şu; bu aksiyonlarda ilgi bahse değil hareketçilerin ne yaptığına yöneldi. Hareketi başarısız kılan öğelerden en değerlisidir bu. Bizim Burak Tatari hareket yapan kümenin sorumlularından biriyle konuştu. Burak’a söylenenler içinde şu da vardı: “Yaptığımız şeyden keyif almıyoruz. Resme ziyan vermek istemedik. İnsanlara ziyan vermek istemedik. Günlük ömrü aksatmak istemedik. Lakin bu bir zorunluluktu. “Eylem kendisini anlatabilseydi sorumlu zat bu çeşit açıklama yapma gereksinimini duymayacaktı.
Bazı protesto biçimleri vardır ki yapanların ayrıyeten dipnot düşmeleri gerekmez. Tamam, bu iki harekette tablolar ziyan görmedi, (daha evvel yapılan hareketlerde ziyan goren tablo olmuştu bu arada). Görmedi lakin müzeleri, sanat galerilerini iklim krizinden sorumlu yerlermiş üzere gösterdiler. Girişlerin hiç bir güvenlik bariyerine takılmadığı yerlerdir buralar. Müzelerin, sanat galerilerinin ziyaretçilerine olan inancın berbata kullanılmasıdır bununla birlikte bu cins hareketler.
Camını kırdığım yerlerden biri de orasıdır, o niçinle uygun biliyorum.