İran’ın başşehri Tahran’daki ailesini ziyarete giden 22 yaşındaki Mahsa Amini, saçının bir kısmı göründüğü sebebi öne sürülerek ahlak polisi tarafınca gözaltında darp edildi. Aldığı darp niçiniyle hastaneye kaldırılan Amini’nin, tedavisinin üçüncü gününde hayatını yitirmesinin akabinde halk, sokaklara döküldü.
İran Uzmanı Arif Keskin, protestoları ve halkın öfkesini Halk TV ekranlarında Burak Tatari’nin hazırlayıp sunduğu Dünya Varmış programında kıymetlendirdi. Keskin, “Aslında toplumun bu mevzudaki direnişi yeni değil. Mahsani’nin cinayetiyle ortaya çıksa da 1981’den günümüze kadar İran’ın en değerli toplum ve devlet içindeki sorunlardan biri” tabirlerini kullandı.
‘Toplumun hali net’
Keskin, İran’da devlet içerisinde dahi zarurî tesettür tartışmaları olduğunu söz ederek şunları söylemiş oldu: “İran 1979’dan beri yolsuzluğa, her türlü şeye batmış bir ülke bulunmasına karşın din adamları o konularda hiç seslerini çıkarmıyorlar. Fakat araçlarıyla caddelerden geçerken bir tane tesettürü onlara nazaran olmayan birini gördükleri vakit fırtına koparıyorlar. İran’da yaşayan topluma şu anda bir referandum yapılarak sorsalar ülkenin yüzde 95’i mecburî tesettüre ‘hayır’ der. Toplumun bu mevzuda hali nettir. Mecburî tesettür niçiniyle bu son kırk yıl içerisinde o denli felaketler yaşandı ki, ülkesinden kaçanlar, ailesi dağılanlar, intihar edenler, tırnak ortasında söyleyelim, ‘onuru zedelenenler’ vs. Bütün bunlar epeyce önemli felaketlere yol açtı. O denli bir duruma yol açtı ki şu an devletin ortasında, din erkeklerinın ortasında dahi bu husus tartışma yaratmış durumda. Ve onlar da bunu net olarak söylüyorlar, ‘Bu iş artık yürümüyor’ diyorlar.”
Ahlak polisinin ülke maddelerine uygun davranmadığını tabir eden Keskin, “Bunun ötesinde devlet, yasal manada da bir cürüm işliyor. İran’daki ahlak polisi, kanunlara uygun davranmıyor. Onların ö misyonu İran yasalarında da yok” diye konuştu.
‘Kendi anlayışına göre bir insan modeli yaratmaya çalışıyor’
İran’daki meseleye sadece “tesettür” perspektifinden bakmanın mevzuyu eksik yorumlamak manasına geleceğini söyleyen Keskin, “Bu yalnızca tesettürle indirgeyerek yorumlamak biraz eksik kalır. 1979’dan daha sonra İran İslam Cumhuriyeti, kendi İslami anlayışına nazaran bir insan modeli tasarladı ve insanların o biçimde yaşamasını istedi. Hem adamların birebir vakitte kadınların” dedi.
‘Jiletle sakal kesmek yasaktı’
Erkeklere yönelik devlet baskılarından da bahseden Keskin şu biçimde devam etti: “Net olarak katılıyorum 1979’dan daha sonra jiletle sakal kesmek yasaktı. Berberlere gittiğiniz vakit ‘sakal kesemiyoruz’ diyorlar. Kot pantolon giymek yasaktı. adamların saç uzatmaları yasaktı. Bu yalnızca bayanlarla da ilgili değildi. adamların de nasıl giyinmesi gerektiğiyle ilgili devlet, aşikâr bir ölçüt belirlemişti. O ölçüte göre müdahale ediyordu. Bu yalnızca onunla ilgili de değil, ‘Neler satılacak?’, ‘Restorantlar nasıl hizmet verecek?’ üzere sorular vardı ve büsbütün toplumu kendilerine nazaran şekillendirme projeleri var. İşin en berbat tarafı da, bu durumun en çok ziyanını bayanlar gördü. Bayanlar daha fazla zorbalık ve baskıya maruz kaldı. Devlet pek epeyce alanda geri çekildi, geri çekilmek zorunda kaldı.”
Ne olmuştu?
Mahsa Amini, saçının bir kısmı göründüğü nedeni öne sürülerek ahlak polisi tarafınca gözaltında darp edilmişti. Uğradığı darp niçiniyle hastaneye kaldırılan Amini, tedavisinin üçüncü gününde hayatını yitirmişti. Amini’nin ahlak polisi tarafınca katledilmesinin akabinde İranlı bayanlar sokaklara dökülmüştü.
Sokaklarda devam eden protestolarda kalabalık tarafınca, “Kahrolsun şeriat”, “Humeyni’ye ölüm”, “Zalimlere ölüm” ve “Diktatöre ölüm” sloganları atılmıştı. Polis göstericilere plastik mermi ve biber gazıyla saldırmıştı.
İranlı bayanlar da protesto için baş örtülerini çıkararak slogan atmışlardı.
Amini’nin cenazesi ülkenin batısındaki Kürdistan eyaletine bağlı Sakkız kentinde hayli sayıda kişinin iştirakiyle defnedilmişti. Toplanan kalabalık defin boyunca sloganlar atarken, cinayetin sorumlularının ortaya çıkarılmasını talep etmişti.
halktv.com.tr // Dış Haberler
İran Uzmanı Arif Keskin, protestoları ve halkın öfkesini Halk TV ekranlarında Burak Tatari’nin hazırlayıp sunduğu Dünya Varmış programında kıymetlendirdi. Keskin, “Aslında toplumun bu mevzudaki direnişi yeni değil. Mahsani’nin cinayetiyle ortaya çıksa da 1981’den günümüze kadar İran’ın en değerli toplum ve devlet içindeki sorunlardan biri” tabirlerini kullandı.
‘Toplumun hali net’
Keskin, İran’da devlet içerisinde dahi zarurî tesettür tartışmaları olduğunu söz ederek şunları söylemiş oldu: “İran 1979’dan beri yolsuzluğa, her türlü şeye batmış bir ülke bulunmasına karşın din adamları o konularda hiç seslerini çıkarmıyorlar. Fakat araçlarıyla caddelerden geçerken bir tane tesettürü onlara nazaran olmayan birini gördükleri vakit fırtına koparıyorlar. İran’da yaşayan topluma şu anda bir referandum yapılarak sorsalar ülkenin yüzde 95’i mecburî tesettüre ‘hayır’ der. Toplumun bu mevzuda hali nettir. Mecburî tesettür niçiniyle bu son kırk yıl içerisinde o denli felaketler yaşandı ki, ülkesinden kaçanlar, ailesi dağılanlar, intihar edenler, tırnak ortasında söyleyelim, ‘onuru zedelenenler’ vs. Bütün bunlar epeyce önemli felaketlere yol açtı. O denli bir duruma yol açtı ki şu an devletin ortasında, din erkeklerinın ortasında dahi bu husus tartışma yaratmış durumda. Ve onlar da bunu net olarak söylüyorlar, ‘Bu iş artık yürümüyor’ diyorlar.”
Ahlak polisinin ülke maddelerine uygun davranmadığını tabir eden Keskin, “Bunun ötesinde devlet, yasal manada da bir cürüm işliyor. İran’daki ahlak polisi, kanunlara uygun davranmıyor. Onların ö misyonu İran yasalarında da yok” diye konuştu.
‘Kendi anlayışına göre bir insan modeli yaratmaya çalışıyor’
İran’daki meseleye sadece “tesettür” perspektifinden bakmanın mevzuyu eksik yorumlamak manasına geleceğini söyleyen Keskin, “Bu yalnızca tesettürle indirgeyerek yorumlamak biraz eksik kalır. 1979’dan daha sonra İran İslam Cumhuriyeti, kendi İslami anlayışına nazaran bir insan modeli tasarladı ve insanların o biçimde yaşamasını istedi. Hem adamların birebir vakitte kadınların” dedi.
‘Jiletle sakal kesmek yasaktı’
Erkeklere yönelik devlet baskılarından da bahseden Keskin şu biçimde devam etti: “Net olarak katılıyorum 1979’dan daha sonra jiletle sakal kesmek yasaktı. Berberlere gittiğiniz vakit ‘sakal kesemiyoruz’ diyorlar. Kot pantolon giymek yasaktı. adamların saç uzatmaları yasaktı. Bu yalnızca bayanlarla da ilgili değildi. adamların de nasıl giyinmesi gerektiğiyle ilgili devlet, aşikâr bir ölçüt belirlemişti. O ölçüte göre müdahale ediyordu. Bu yalnızca onunla ilgili de değil, ‘Neler satılacak?’, ‘Restorantlar nasıl hizmet verecek?’ üzere sorular vardı ve büsbütün toplumu kendilerine nazaran şekillendirme projeleri var. İşin en berbat tarafı da, bu durumun en çok ziyanını bayanlar gördü. Bayanlar daha fazla zorbalık ve baskıya maruz kaldı. Devlet pek epeyce alanda geri çekildi, geri çekilmek zorunda kaldı.”
Ne olmuştu?
Mahsa Amini, saçının bir kısmı göründüğü nedeni öne sürülerek ahlak polisi tarafınca gözaltında darp edilmişti. Uğradığı darp niçiniyle hastaneye kaldırılan Amini, tedavisinin üçüncü gününde hayatını yitirmişti. Amini’nin ahlak polisi tarafınca katledilmesinin akabinde İranlı bayanlar sokaklara dökülmüştü.
Sokaklarda devam eden protestolarda kalabalık tarafınca, “Kahrolsun şeriat”, “Humeyni’ye ölüm”, “Zalimlere ölüm” ve “Diktatöre ölüm” sloganları atılmıştı. Polis göstericilere plastik mermi ve biber gazıyla saldırmıştı.
İranlı bayanlar da protesto için baş örtülerini çıkararak slogan atmışlardı.
Amini’nin cenazesi ülkenin batısındaki Kürdistan eyaletine bağlı Sakkız kentinde hayli sayıda kişinin iştirakiyle defnedilmişti. Toplanan kalabalık defin boyunca sloganlar atarken, cinayetin sorumlularının ortaya çıkarılmasını talep etmişti.
halktv.com.tr // Dış Haberler