İsrail’de bir yıl evvel yalnızca Binyamin Netanyahu gitsin diye birbirlerine hiç benzemeyen sekiz partinin kurduğu koalisyon, eski başbakanın bir daha iktidara dönmesini engelleyemedi. Son üç yıl da beşinci defa seçime gidilen ülkede, İsrail basının tabiriyle “Bibi mükemmel bir geri dönüşe” imza attı.
Kaybettiği 12 yıllık iktidarının akabinde, hakkındaki rüşvet, dolandırıcılık, itimadı berbata kullanma üzere ağır suçlamalara karşın bir daha seçilmesi epeyce enteresan natürel. Netanyahu’nun. Başkanı olduğu Likud Partisi müttefikleriyle birlikte İsrail parlamentosundaki 120 sandalyenin 64’ünü kazanarak “Bibi tersi koalisyonu” devirdi.
Tarihin en sağcı hükümeti
Netanyahu başkanlığındaki hükümet için “ülke tarihinin en sağcı hükümetlerinden biri” deniyor. Zira Yahudi milliyetçisi partiler ile ortodoks/ultra ortodoks dinci partilerce oluşturulmuş bir koalisyon hükümeti nihayetinde. Bu partiler içinde homofobik Noam partisi ile çok sağcı Yahudi Gücü üzere partiler de var. Yahudi Gücü’nün önderi ırkçılıktan karar giymiş Itamar Ben-Gvir, düşünün artık.
Ben-Gvir o denli bu biçimde değil, azgın bir sağcı. 1995 yılında, sonrasındasında bir öteki sağcı tarafınca öldürülen eski Başbakan Yitzak Şamir’i tehdit etmesiyle biliniyor. Ayrıyeten, İsrail idaresi tarafınca “terörist grup” olarak ilan edlen bir örgütün de militanıydı. Artık hükümet ortağı. Olacak şey değil.
Değil lakin nitekim derler ya “şaka gibi” diye, Kamu Güvenliği Bakanı olarak İsrail polisinin başına getirilmesi bekleniyor bu adamın. Çok lakin epeyce kısa bir süre evvel sonda, İsrail polisini kendilerine taş atan Arap göstericilere ateş etmeye çağırıyordu. Seçim kampanyası boyunca “ılımlı” bir imaj sergileyen Netanyahu’nun müttefiki bu biçimde biri işte.
İlk maksat Yüksek Mahkeme
Anlaşılan o ki İsrail halkının birçok, devrilen sağcı koalisyon hükümetinden “daha sağcı, daha dinci bir hükümet” istedi. Kimi İsrailli siyasi analizcileri bunun sebebini halkın “hantal, maharetsiz, liberallerin kölesi üzere görünen bir idareden bıkmasına” bağlıyor. “Hantal, maharetsiz, liberallerin kölesi” üzere görülen kurumlardan biri de herbiçimde İsrail Yüksek Mahkemesi olmalı. Görünen o ki, Yüksek Mahkeme’nin etkisiz hale getirilmesi eforları ağırlaşacak. İsrail sağı bunu öteden beri istiyordu zira. Yüksek Mahkeme işgal altındaki Batı Şeria’da yerleşim yerleri yapma, göçmenleri hudut dışı etme, azınlık haklarını kısıtlama konusunda birden fazla vakit direnen bir mahkeme. İsrail hala bir hukuk devleti ise bu mahkeme yardımıyladir bu ortada.
Obama sevmedi, Biden de sevmeyecek
Eski ABD Lideri Barack Obama, malum Demokrat’tır, Netanyahu’dan pek hazzetmezdi. Şimdiki Demokrat Lider Joe Biden da, hele bu kadar sağcı bir hükümetin liderliğini yapacak olan Netanyahu’dan pek hoşlanacak üzere görünmüyor. Eski Lider Donald Trump ile daha güzel anlaşıyordu Netanyahu. ABD elçiliğinin Kudüs’e taşınması sonucunı, öteki ABD liderlerinin 22 yıl boyunca ertelemelerine karşın, Trump uygulamaya koymuştu.
Trump Ocak 2020’de Filistinlilerin katılmadığı Filistinsiz “Ortadoğu Barış Planı”nı dünyaya duyurduğunda yanıbaşında Netanyahu vardı. Ayrıyeten 13 Ağustos 2020’de Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail içinde yapılan Barış Mutabakatı (İbrahimi Anlaşmaları) fakat Trump’ın devreye girmesiyle yapılabilmişti. Yani Trump’la kurduğu bu “muhabbeti” Biden’la kurabileceği kuşkulu Netanyahu’nun.
hemen çabucak hükümeti kurmadığı için, çok sağcı Itamar Ben-Griv’e kabinesinde yer verecek olursa Demokrat Biden ile mutabakatı daha da güç olacak. İsrail’in herbiçimde en istemeyeceği gelişme bu olur. şahsi olarak Demokrat ya da Cumhuriyetçi, hiçbir ABD Başkanı’nın gerçek manada bir “demokrat” olacağına inanmasam da, ABD iç siyasetinde gereksinim duyduğu İsrail dayanağının, dünya siyasetinde pek de lehine olmayacağını bilen Liderleri vardır ABD’nin. Biden da onlardan biri.
Netanyahu’nun altıncı sefer üstlendiği Başbakanlığındaki birinci en değerli imtihanı ABD ile olacak yani. Orta seçimlerden -bence- kuvvetli çıkan Biden, iki yıl daha koltukta. Bu Netanyahu için şiddetli bir iki yıl olabilir.
“Netanyahu sağcılığını” yönetim eden sadık dost ABD, fazlasını taşımak istemeyebilir. Kendi sağcılarıyla uğraşmak zorundayken üstelik.
Kaybettiği 12 yıllık iktidarının akabinde, hakkındaki rüşvet, dolandırıcılık, itimadı berbata kullanma üzere ağır suçlamalara karşın bir daha seçilmesi epeyce enteresan natürel. Netanyahu’nun. Başkanı olduğu Likud Partisi müttefikleriyle birlikte İsrail parlamentosundaki 120 sandalyenin 64’ünü kazanarak “Bibi tersi koalisyonu” devirdi.
Tarihin en sağcı hükümeti
Netanyahu başkanlığındaki hükümet için “ülke tarihinin en sağcı hükümetlerinden biri” deniyor. Zira Yahudi milliyetçisi partiler ile ortodoks/ultra ortodoks dinci partilerce oluşturulmuş bir koalisyon hükümeti nihayetinde. Bu partiler içinde homofobik Noam partisi ile çok sağcı Yahudi Gücü üzere partiler de var. Yahudi Gücü’nün önderi ırkçılıktan karar giymiş Itamar Ben-Gvir, düşünün artık.
Ben-Gvir o denli bu biçimde değil, azgın bir sağcı. 1995 yılında, sonrasındasında bir öteki sağcı tarafınca öldürülen eski Başbakan Yitzak Şamir’i tehdit etmesiyle biliniyor. Ayrıyeten, İsrail idaresi tarafınca “terörist grup” olarak ilan edlen bir örgütün de militanıydı. Artık hükümet ortağı. Olacak şey değil.
Değil lakin nitekim derler ya “şaka gibi” diye, Kamu Güvenliği Bakanı olarak İsrail polisinin başına getirilmesi bekleniyor bu adamın. Çok lakin epeyce kısa bir süre evvel sonda, İsrail polisini kendilerine taş atan Arap göstericilere ateş etmeye çağırıyordu. Seçim kampanyası boyunca “ılımlı” bir imaj sergileyen Netanyahu’nun müttefiki bu biçimde biri işte.
İlk maksat Yüksek Mahkeme
Anlaşılan o ki İsrail halkının birçok, devrilen sağcı koalisyon hükümetinden “daha sağcı, daha dinci bir hükümet” istedi. Kimi İsrailli siyasi analizcileri bunun sebebini halkın “hantal, maharetsiz, liberallerin kölesi üzere görünen bir idareden bıkmasına” bağlıyor. “Hantal, maharetsiz, liberallerin kölesi” üzere görülen kurumlardan biri de herbiçimde İsrail Yüksek Mahkemesi olmalı. Görünen o ki, Yüksek Mahkeme’nin etkisiz hale getirilmesi eforları ağırlaşacak. İsrail sağı bunu öteden beri istiyordu zira. Yüksek Mahkeme işgal altındaki Batı Şeria’da yerleşim yerleri yapma, göçmenleri hudut dışı etme, azınlık haklarını kısıtlama konusunda birden fazla vakit direnen bir mahkeme. İsrail hala bir hukuk devleti ise bu mahkeme yardımıyladir bu ortada.
Obama sevmedi, Biden de sevmeyecek
Eski ABD Lideri Barack Obama, malum Demokrat’tır, Netanyahu’dan pek hazzetmezdi. Şimdiki Demokrat Lider Joe Biden da, hele bu kadar sağcı bir hükümetin liderliğini yapacak olan Netanyahu’dan pek hoşlanacak üzere görünmüyor. Eski Lider Donald Trump ile daha güzel anlaşıyordu Netanyahu. ABD elçiliğinin Kudüs’e taşınması sonucunı, öteki ABD liderlerinin 22 yıl boyunca ertelemelerine karşın, Trump uygulamaya koymuştu.
Trump Ocak 2020’de Filistinlilerin katılmadığı Filistinsiz “Ortadoğu Barış Planı”nı dünyaya duyurduğunda yanıbaşında Netanyahu vardı. Ayrıyeten 13 Ağustos 2020’de Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail içinde yapılan Barış Mutabakatı (İbrahimi Anlaşmaları) fakat Trump’ın devreye girmesiyle yapılabilmişti. Yani Trump’la kurduğu bu “muhabbeti” Biden’la kurabileceği kuşkulu Netanyahu’nun.
hemen çabucak hükümeti kurmadığı için, çok sağcı Itamar Ben-Griv’e kabinesinde yer verecek olursa Demokrat Biden ile mutabakatı daha da güç olacak. İsrail’in herbiçimde en istemeyeceği gelişme bu olur. şahsi olarak Demokrat ya da Cumhuriyetçi, hiçbir ABD Başkanı’nın gerçek manada bir “demokrat” olacağına inanmasam da, ABD iç siyasetinde gereksinim duyduğu İsrail dayanağının, dünya siyasetinde pek de lehine olmayacağını bilen Liderleri vardır ABD’nin. Biden da onlardan biri.
Netanyahu’nun altıncı sefer üstlendiği Başbakanlığındaki birinci en değerli imtihanı ABD ile olacak yani. Orta seçimlerden -bence- kuvvetli çıkan Biden, iki yıl daha koltukta. Bu Netanyahu için şiddetli bir iki yıl olabilir.
“Netanyahu sağcılığını” yönetim eden sadık dost ABD, fazlasını taşımak istemeyebilir. Kendi sağcılarıyla uğraşmak zorundayken üstelik.