Savaş yalnızca Ukrayna’da sürmüyor Rusya START’tan çekilebilir

Fergus

New member
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov‘un, ABD’nin Ukrayna savaşı yüzünden Rusya ile direkt çatışmaya girebileceğini sav etmesi, Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması’nın (The New Strategic Arms Reduction Treaty – New START) yenilenmesinin de bilinmeyen olduğunu söylemesi ne kadar tehdit içeriyor ne kadar öylesine edilmiş bir laftır kısa müddette anlaşılır.

Uzun müddet direnmesine karşın Almanya’nın da sonunda Ukrayna’ya Leopard 2 tankları yollama sonucu vermesi, Rusya’yı hem batıya tıpkı vakitte ABD’ye karşı elindeki her kozu kullanmaya sevk ediyor. Savaştan istediği kararı alamayan Rusya’nın, ABD/Batı kışkırtmasının giderek artması niçiniyle müzakereye başlaması mümkünlüğü da güç görünüyor. Hal bu biçimde olunca ABD ile yapılan muahedeyi da bir koz olarak ileri sürmesi doğal. Ukrayna’daki çatışmalar niçiniyle Kasım 2022’de askıya alınan New START Muahedesi 2026 yılında sona erecek bilindiği üzere.

Sınırlamalar getiren anlaşma

2011 yılında başlayan Mutabakat, ABD ile Rusya’nın hem konuşlandırılmış birebir vakitte çabucak hemen konuşlandırılmamış nükleer silah sayısı için sonlar getiriyor. Bu sonlandırmaları anımsatalım:

700 konuşlandırılmış kıtalararası balistik füze (ICBM), konuşlandırılmış denizaltından fırlatılan balistik füze (SLBM) ile nükleer silahlarla donatılmış konuşlandırılmış ağır bombardıman uçakları; konuşlandırılmış ICBM’lerde, konuşlandırılmış SLBM’lerde, nükleer silahlarla donatılmış konuşlandırılmış ağır bombardıman uçaklarında bin 550 nükleer savaş başlığı, nihayet 800 adet konuşlandırılmış/konuşlandırılmamış ICBM fırlatıcıları, SLBM fırlatıcıları, nükleer silahlarla donatılmış ağır bombardıman uçakları.

Ryabkov, New START muahedesinin inançlı stratejik bağlantılar kurmayı amaçladığını, lakin ABD’nin “Rus sorununu” çözmeye yönelik agresif uğraşları niçiniyle bu prensiplerin göz gerisi edildiğini belirtiyor ki haksız sayılmaz. Bu durumun Rusya‘yı ABD/NATO içinde direkt bir çatışmanın eşiğine getirdiğini söz etmesinde de gerçeklik hissesi var. Ryabkov, muahedenin 2026’da sona ermesinin akabinde, New START’ı kastederek ABD ile bir silah denetim mutabakatı yapılmamasını “muhtemel” görüyor. Rusya’nın bunu arzulamasa bile bu biçimde bir gelişmeye hazır olduğunu da vurgulayan Ryabkov’un bir daha de umudunu koruduğu, muahedeyi feshetmektense daha farklı bir yol izleyebileceklerini söylemesinden muhakkak.

Önemi büyük

New START üzere muahedeler güç süreçlerin akabinde yaşama geçirilen, dünyayı daha güvenli/güvenilir kılan büyük kelam vermeler aslında. Lakin her an bozulması, dünyanın gibisi mutabakatlardan evvelki tehlikeli durumuna dönmesi ihtimali daima var. Artık bu “ihtimalin” gerçekleşebileceği vakit içinder yaşıyoruz. Ukrayna siyasetleri sahiden büyük yanlışlar içeren ABD ile Batı, büyük güçler içinde yapılan mutabakatları, yalnızca o muahede unsurlarına uymaktan ibaret sanıyor. O unsurlar şüphesiz başta olmak üzere muahedeyi sağlıklı sürdürebilecek şartları da oluşturmak gerek. halbuki New START üzere bir muahedenin tarafı olan ABD’nin Ukrayna savaşındaki tavrı muahedenin öbür tarafı olan Rusya’yı “kışkırtmak” üzerine heyeti.

Ryabkov’un açıklamaları, ABD’nin Rusya’ya karşı Batı’nın dayanağının bir kesimi olarak Ukrayna’ya Abrams tankları sağlama planını açıklamasının akabinde geldi. Ryabkov bu hamleyi Ukrayna’daki çatışmanın artacağına işaret eden “son derece yıkıcı bir adım” olarak kıymetlendirdi. ABD’nin Ukrayna savaşı konusundaki Rusya aykırılığı New START muahedesinin da sürdürülebilirliğini zora sokuyor. O niçinle kelamları tahminen de son derece önemli bir tavra işaret eden Ryabkov, Washington’un Rusya’ya karşı yıldan yıla artan düşmanca tavrı niçiniyle iki ülke içindeki münasebetlerin çıkmaza girdiğini belirtirken yanlış bir laf etmiyor.

Anlaşma istikrar demek

New START’ın dünyayı hakikaten de emniyetli kılan tarafı bununla birlikte ABD ile Rusya’nın cephaneliklerinin karşılıklı olarak denetlenmesine de imkan sağlaması. Muahede 2026’da bitmedilk evvel Rusya çekilirse bu iki nükleer gücün birbirlerini denetlemeleri de sözkonusu olmayacak. Bu hakikaten de dünyanın gitgide “güvensiz” bir yer olacağının da işareti.

Ukrayna savaşı yalnızca bölgeyi değil, tüm dünya siyasetini olumsuz manada etkileyecek derken kastettiğimiz buydu.