TCMB’nin deklare ettiğı mayıs ismi ödemeler istikrarı bilgileri Yeni İktisat Modeli ile hedeflenen cari fazla yaratarak ekonomik büyüme ve düşük enflasyon siyasetinin çalışmadığını, amaçtan tam karşıtı istikamette ilerlendiğini gösteriyor.
2022 birinci beş ayda oluşan cari açık 28,1 milyar dolarla geçen yıl birebir devrinde oluşan 12,4 milyar cari açığın yüzde 127,3 daha üzerinde. Cari açıktaki büyük genişlemenin temelinde dış ticaret açığındaki yüzde 191 oranındaki artış var. Keza ihracat birinci beş ayda 102,7 milyar dolara geçen yılki 84,2 milyar dolar olan ihracatın yüzde 22,9 üzerindeyken, güç meblağlarında yaşanan şokun da tesiriyle ithalat 137 milyar dolarla geçen yılki 96 milyar doların yüzde 42,7 üzerinde. Sonuçta oluşan dış ticaret açığı 34,3 milyar dolar. Net turizm gelirlerinin bu sene birinci beş ayda pandemi tesirinden düzgünce sıyrılarak yüzde 147,7 artışla 7,6 milyar dolara ulaşması dış ticaret açığındaki büyük genişlemeye deva olmaya yetmiyor.
Elde kalan, cari süreçler açığının 2021 sonundaki 12 aylık toplamı olan 13,7 milyar doların 2022 mayıs prestijiyle 29,4 milyar dolara yüzde 115 artmış olduğu gerçeği.
Cari açığın finansman kalitesi genel istikrarı tehdit etmekte
Sorunun başlangıcı süratle artan cari açık olağan olarak ancak Türkiye iktisadında izlenen yanlış siyasetler kararında sorunların genel istikrarı tehdit eden düzeye vardığı etap büyüyen cari açığın finansman kalitesinin bozukluğu.
Detaylara inmeden ana kalemler üzerinden durumu özetlemek durumun vehametini net olarak ortaya çıkarıyor.
İlk beş ayda oluşan 28,1 milyar dolar cari açığın finansmanı için net kusur ve nokasan kaleminden kaynağı net olarak açıklan-a-mayan girişler 13,3 milyar dolar. Öbür bir sözle oluşan beş aylık açığın yüzde 47,3’ü üzere büyük bir kısmı nereden kaynaklandığı aşikâr olmayan döviz girişleri ile finanse edilmiş. Bu düzey devasa yükseklikte ve Türkiye iktisadında olağandışı bir durumun devamına işaret ediyor.
Portföy yatırımları ise AKP’nin iktisat siyasetlerinden kaçışın Fed tesiri ile hızlandığını gösteriyor. Beş ayda çıkış 9,8 milyar dolar ve bunun 4,3 milyar doları mayıs ayına ilişkin. Tıpkı devirde merkez bankasının rezervlerindeki kayıp 10,4 milyar dolar.
Doğrudan yatırımlardan gelen birinci beş aylık giriş 1,97 milyar dolar olurken, reel bölüm, bankalar ve hükümet kaynaklı toplam girişler de 12,2 milyar dolarda kalıyor.
TL’nin paha kaybı ödemeler istikrarı ortasında oluşan cari açık ve cari açık finansmanındaki sıkıntılar eşliğinde uygunca netleşmekte. Bu süreçte TCMB’nin liralaşma ismi altında gerçek bölümden çeşitli adımlarla topladığı rezervlere karşın, TL’yi baskılamak emelli satışlara devam etmesi kararı swap hariç net rezervler – 54,3 milyar dolar. Sene başından bu yana geçen altı ayda TCMB’nin elde ettiği ihracat, KKM üzere döviz girişlerinden yaklaşık 56 milyar dolar satması yeterlice sorunlu hale bürünüyor.
Cari açık ve Dolar/TL nereye?
Son periyotta Türkiye’nin akut sorunu olan dış finansman sıkıntısında, petrol fiyatında izlenen gerileme olumlu yansıyacak. Lakin 100 doların altına inerek 95 doları bakılırsan ve bugün itibariyle bir daha 104 dolar civarında seyreden varil Brent fiyatı, güç faturasındaki düşüşün kalıcı olup olmayacağının net olmadığını yansıtmakta. Citi’nin beklentisi sene sonu 65 dolar varil Brent fiyatı gerçekleşmesi halinde Türkiye’nin cari açık artış suratını kesinlikle yavaşlatacak lakin tam deva olmayacak. Son açıklanan dış ticaret dataları ortasında güç hariç ihracat artışı yüzde 12 civarındayken güç hariç ithalat artışının yüzde 29 olması dış ticarette gidişatın tarafını yansıtmakta.
Diğer yandan, Avrupa iktisadında artan enflasyona karşın Ukrayna işgali niçiniyle sakinlik riskinin ABD’ye bakılırsa yüksek oluşu, Fed’in süratli mali sıkılaştırmasına ECB’nin eşlik edemeyeceği gerçeği dolara karşı bedel kaybederek pariteye yaklaşan Euro/dolar (1,001) niçiniyle Türkiye’nin dolar bazında ihracatının düşmesine niye olacak yılın bilhassa ikinci yarısında. Türkiye’nin ana ihracat pazarının yüzde 46 hisseyle hala euro ülkeleri oluşu bu performans düşüklüğünün sebebi olağan olarak.
Finansman tarafında güzelleşme beklentisi AKP periyodu boyunca mevcut para siyasetinin devam edeceği var iseyıldığından mümkün değil. Geriye kalan dış ticaret istikrarındaki bozulmanın nereye kadar varacağı. Petrol fiyatının mevcut 100 dolar düzeyini muhafazası halinde turizmde sene başından bu yana yakalanan ivenin de devam edeceği beklentisiyle cari açığın birinci beş aydaki 28,1 milyar dolardan 50 milyar dolara çıkması beklenebilir.
Bu da cari açık GSMH oranını büyümenin %4 civarında olacağı var iseyımı ile geçen sene sonundaki yüzde 1,7 düzeyinden yüzde 5,7’ye yanlışsız taşır. TCMB’nin yanlış döviz rezervi ve para siyaseti eşliğinde Dolar/TL’nin sene sonunda pahasının bugünkü 17,30 civarı yerine 20-22 bandına çıkmasını da mümkün hale getirir.
Bu cari açık beklentisi, TCMB’nin yanlış para siyaseti yanına Dolar Endeksinin 107,6’ya kadar yükseldiği ve 110’a kadar yönelebileceği eklendiğinde, döviz probleminin daha akut hale gelebileceği ve TL’nin pahasının makul sene sonu beklentisi 20-22 bandından daha da düşebileceğini de göz gerisi etmemek gerekir.
GA.
2022 birinci beş ayda oluşan cari açık 28,1 milyar dolarla geçen yıl birebir devrinde oluşan 12,4 milyar cari açığın yüzde 127,3 daha üzerinde. Cari açıktaki büyük genişlemenin temelinde dış ticaret açığındaki yüzde 191 oranındaki artış var. Keza ihracat birinci beş ayda 102,7 milyar dolara geçen yılki 84,2 milyar dolar olan ihracatın yüzde 22,9 üzerindeyken, güç meblağlarında yaşanan şokun da tesiriyle ithalat 137 milyar dolarla geçen yılki 96 milyar doların yüzde 42,7 üzerinde. Sonuçta oluşan dış ticaret açığı 34,3 milyar dolar. Net turizm gelirlerinin bu sene birinci beş ayda pandemi tesirinden düzgünce sıyrılarak yüzde 147,7 artışla 7,6 milyar dolara ulaşması dış ticaret açığındaki büyük genişlemeye deva olmaya yetmiyor.
Elde kalan, cari süreçler açığının 2021 sonundaki 12 aylık toplamı olan 13,7 milyar doların 2022 mayıs prestijiyle 29,4 milyar dolara yüzde 115 artmış olduğu gerçeği.
Cari açığın finansman kalitesi genel istikrarı tehdit etmekte
Sorunun başlangıcı süratle artan cari açık olağan olarak ancak Türkiye iktisadında izlenen yanlış siyasetler kararında sorunların genel istikrarı tehdit eden düzeye vardığı etap büyüyen cari açığın finansman kalitesinin bozukluğu.
Detaylara inmeden ana kalemler üzerinden durumu özetlemek durumun vehametini net olarak ortaya çıkarıyor.
İlk beş ayda oluşan 28,1 milyar dolar cari açığın finansmanı için net kusur ve nokasan kaleminden kaynağı net olarak açıklan-a-mayan girişler 13,3 milyar dolar. Öbür bir sözle oluşan beş aylık açığın yüzde 47,3’ü üzere büyük bir kısmı nereden kaynaklandığı aşikâr olmayan döviz girişleri ile finanse edilmiş. Bu düzey devasa yükseklikte ve Türkiye iktisadında olağandışı bir durumun devamına işaret ediyor.
Portföy yatırımları ise AKP’nin iktisat siyasetlerinden kaçışın Fed tesiri ile hızlandığını gösteriyor. Beş ayda çıkış 9,8 milyar dolar ve bunun 4,3 milyar doları mayıs ayına ilişkin. Tıpkı devirde merkez bankasının rezervlerindeki kayıp 10,4 milyar dolar.
Doğrudan yatırımlardan gelen birinci beş aylık giriş 1,97 milyar dolar olurken, reel bölüm, bankalar ve hükümet kaynaklı toplam girişler de 12,2 milyar dolarda kalıyor.
TL’nin paha kaybı ödemeler istikrarı ortasında oluşan cari açık ve cari açık finansmanındaki sıkıntılar eşliğinde uygunca netleşmekte. Bu süreçte TCMB’nin liralaşma ismi altında gerçek bölümden çeşitli adımlarla topladığı rezervlere karşın, TL’yi baskılamak emelli satışlara devam etmesi kararı swap hariç net rezervler – 54,3 milyar dolar. Sene başından bu yana geçen altı ayda TCMB’nin elde ettiği ihracat, KKM üzere döviz girişlerinden yaklaşık 56 milyar dolar satması yeterlice sorunlu hale bürünüyor.
Cari açık ve Dolar/TL nereye?
Son periyotta Türkiye’nin akut sorunu olan dış finansman sıkıntısında, petrol fiyatında izlenen gerileme olumlu yansıyacak. Lakin 100 doların altına inerek 95 doları bakılırsan ve bugün itibariyle bir daha 104 dolar civarında seyreden varil Brent fiyatı, güç faturasındaki düşüşün kalıcı olup olmayacağının net olmadığını yansıtmakta. Citi’nin beklentisi sene sonu 65 dolar varil Brent fiyatı gerçekleşmesi halinde Türkiye’nin cari açık artış suratını kesinlikle yavaşlatacak lakin tam deva olmayacak. Son açıklanan dış ticaret dataları ortasında güç hariç ihracat artışı yüzde 12 civarındayken güç hariç ithalat artışının yüzde 29 olması dış ticarette gidişatın tarafını yansıtmakta.
Diğer yandan, Avrupa iktisadında artan enflasyona karşın Ukrayna işgali niçiniyle sakinlik riskinin ABD’ye bakılırsa yüksek oluşu, Fed’in süratli mali sıkılaştırmasına ECB’nin eşlik edemeyeceği gerçeği dolara karşı bedel kaybederek pariteye yaklaşan Euro/dolar (1,001) niçiniyle Türkiye’nin dolar bazında ihracatının düşmesine niye olacak yılın bilhassa ikinci yarısında. Türkiye’nin ana ihracat pazarının yüzde 46 hisseyle hala euro ülkeleri oluşu bu performans düşüklüğünün sebebi olağan olarak.
Finansman tarafında güzelleşme beklentisi AKP periyodu boyunca mevcut para siyasetinin devam edeceği var iseyıldığından mümkün değil. Geriye kalan dış ticaret istikrarındaki bozulmanın nereye kadar varacağı. Petrol fiyatının mevcut 100 dolar düzeyini muhafazası halinde turizmde sene başından bu yana yakalanan ivenin de devam edeceği beklentisiyle cari açığın birinci beş aydaki 28,1 milyar dolardan 50 milyar dolara çıkması beklenebilir.
Bu da cari açık GSMH oranını büyümenin %4 civarında olacağı var iseyımı ile geçen sene sonundaki yüzde 1,7 düzeyinden yüzde 5,7’ye yanlışsız taşır. TCMB’nin yanlış döviz rezervi ve para siyaseti eşliğinde Dolar/TL’nin sene sonunda pahasının bugünkü 17,30 civarı yerine 20-22 bandına çıkmasını da mümkün hale getirir.
Bu cari açık beklentisi, TCMB’nin yanlış para siyaseti yanına Dolar Endeksinin 107,6’ya kadar yükseldiği ve 110’a kadar yönelebileceği eklendiğinde, döviz probleminin daha akut hale gelebileceği ve TL’nin pahasının makul sene sonu beklentisi 20-22 bandından daha da düşebileceğini de göz gerisi etmemek gerekir.
GA.