Güç konusunda faaliyet gösteren niyet kuruluşu Ember’in bugün yayınladığı tahlil, Türkiye’de elektrik fiyatlarındaki artışın bilhassa doğal gaz fiyatlarındaki artıştan ve liradaki kıymet kaybından kaynaklandığını gösterirken, rüzgar ve güneşten elektrik üretimi yardımıyla milyarlarca dolarlık güç ithalatına mani olunduğunu ortaya koyuyor. Elektrik faturalarını düşürebilmek için elektrik üretiminde daha fazla rüzgar ve güneş gücüne muhtaçlık olduğu belirtiliyor.
Araştırmanın öne çıkan bulguları şöyle:
Gaz fiyatlarındaki bir yılda yedi kattan fazla artış, elektrik fiyatlarına altı kat artış olarak yansıdı. Türk lirasındaki bedel kaybı ise gaz meblağlarının elektrik fiyatlarına tesirini daha da artırdı.
Rüzgar ve güneş gücünden elektrik üretimi, son 12 ayda 7 milyar dolarlık fosil yakıt ithalatını önleyerek Türkiye’nin güç ithalatını düşürdü. Önümüzdeki aylarda, gaz fiyatlarının birebir kalması durumunda her ay yaklaşık 700 milyon dolar tasarruf bekleniyor.
Türkiye, elektrik piyasasında tavan fiyat uygulamaları, ulusal elektrik tarifesi ve gaz tarifesi ile elektrik meblağlarını düşürmeye çalışıyor, fakat piyasaya bu müdahaleler elektrik üretim maliyetini değiştirmiyor, ötürüsıyla ülkenin üzerindeki maliyet yükü hafifçelemiyor.
Türkiye’de rüzgar ve güneş gücü için kısıtlı kapasiteler ayrılırken, ihaleler ihale edilen kapasitelerden 10-15 kat daha fazla müracaat alıyor. Rüzgar ve güneşe tahsis edilen kapasitelerin yükseltilerek yatırım iştahının daha verimli kullanılması gerekiyor.
Türkiye, geçen yıl elektriğinin neredeyse üçte birini doğal gazdan ürettiği için, gaz fiyatlarındaki değişikliklere karşı kırılgan bir yapıda. 2021 yılında yıllık gaz tüketimi yeni bir rekor kırarken, gazda dışa bağımlılık ülkenin ithalat faturalarını artırdı. Buna rağmen, yenilenebilir kaynaklardan elde edilen her bir ünite elektrik üretimi, bir ünite elektriğin fosil yakıtlar tarafınca üretilmesini ve buna karşılık gelen fosil yakıt ithalatını engelliyor. 1 Mayıs 2021 ile 30 Nisan 2022 içinde rüzgar ve güneş santralleri 46,3 TWh elektrik üretti. Eğer bu elektrik doğal gaz santralleri tarafınca üretilseydi 7 milyar dolarlık fazladan ithalat yapılması gerekecekti.
Ember Elektrik ve İklim Data Analisti Ufuk Alparslan: “Küresel doğal gaz fiyatları ve liradaki kıymet kaybı Türkiye’de elektrik meblağlarının yükselmesine yol açarken, yenilenebilir kaynaklar milyarlarca dolarlık fosil yakıt ithalatına pürüz oldu. Hakikat siyasetlerle yenilenebilir güç daha epeyce yarar sağlayabilir. YEKDEM daha sonrası ülkemizde yenilenebilir güç kurulumları özgür piyasa ve ihaleler üzerinden ilerleyecek. Lakin bunun gerçekleşebilmesi için rüzgar ve güneşe daha fazla kapasite tahsis edilmesi ve yatırımları sekteye uğratacak piyasa müdahalelerinden kaçınılması gerekiyor. Enerji kriziyle çaba, bilhassa güneş gücü üzere epey süratli uygulanabilen tahlillere gereksinim duyuyor.” diyor.
Gücün geleceği yenilenebilir kaynaklarda yatıyor. Türkiye’de elektrik üretiminde geçtiğimiz yıldaki kapasite artışının %97’si yenilenebilir kaynaklardan oluştu. Türkiye’de rüzgar ve güneş gücünde potansiyel yüksek ve fazlaca daha fazla büyüme fırsatı var; lakin Türkiye, son senelerda elektrik talebindeki artışı karşılamaya yetecek kadar yenilenebilir güç artışı sağlayamadı.
Türkiye, yıllık 8 GW kapasite ile Avrupa’nın en yüksek güneş paneli üretim kapasitesine sahip; lakin her yıl 1 GW’tan daha az güneş santrali devreye alınıyor. Türkiye, yerli güneş paneli üretim kapasitesini tam olarak kullanarak, maliyetli fosil yakıt ithalatını ikame edebilir ve bu biçimdece elektrik faturalarını daha da azaltabilir.
Araştırmanın öne çıkan bulguları şöyle:
Gaz fiyatlarındaki bir yılda yedi kattan fazla artış, elektrik fiyatlarına altı kat artış olarak yansıdı. Türk lirasındaki bedel kaybı ise gaz meblağlarının elektrik fiyatlarına tesirini daha da artırdı.
Rüzgar ve güneş gücünden elektrik üretimi, son 12 ayda 7 milyar dolarlık fosil yakıt ithalatını önleyerek Türkiye’nin güç ithalatını düşürdü. Önümüzdeki aylarda, gaz fiyatlarının birebir kalması durumunda her ay yaklaşık 700 milyon dolar tasarruf bekleniyor.
Türkiye, elektrik piyasasında tavan fiyat uygulamaları, ulusal elektrik tarifesi ve gaz tarifesi ile elektrik meblağlarını düşürmeye çalışıyor, fakat piyasaya bu müdahaleler elektrik üretim maliyetini değiştirmiyor, ötürüsıyla ülkenin üzerindeki maliyet yükü hafifçelemiyor.
Türkiye’de rüzgar ve güneş gücü için kısıtlı kapasiteler ayrılırken, ihaleler ihale edilen kapasitelerden 10-15 kat daha fazla müracaat alıyor. Rüzgar ve güneşe tahsis edilen kapasitelerin yükseltilerek yatırım iştahının daha verimli kullanılması gerekiyor.
Türkiye, geçen yıl elektriğinin neredeyse üçte birini doğal gazdan ürettiği için, gaz fiyatlarındaki değişikliklere karşı kırılgan bir yapıda. 2021 yılında yıllık gaz tüketimi yeni bir rekor kırarken, gazda dışa bağımlılık ülkenin ithalat faturalarını artırdı. Buna rağmen, yenilenebilir kaynaklardan elde edilen her bir ünite elektrik üretimi, bir ünite elektriğin fosil yakıtlar tarafınca üretilmesini ve buna karşılık gelen fosil yakıt ithalatını engelliyor. 1 Mayıs 2021 ile 30 Nisan 2022 içinde rüzgar ve güneş santralleri 46,3 TWh elektrik üretti. Eğer bu elektrik doğal gaz santralleri tarafınca üretilseydi 7 milyar dolarlık fazladan ithalat yapılması gerekecekti.
Ember Elektrik ve İklim Data Analisti Ufuk Alparslan: “Küresel doğal gaz fiyatları ve liradaki kıymet kaybı Türkiye’de elektrik meblağlarının yükselmesine yol açarken, yenilenebilir kaynaklar milyarlarca dolarlık fosil yakıt ithalatına pürüz oldu. Hakikat siyasetlerle yenilenebilir güç daha epeyce yarar sağlayabilir. YEKDEM daha sonrası ülkemizde yenilenebilir güç kurulumları özgür piyasa ve ihaleler üzerinden ilerleyecek. Lakin bunun gerçekleşebilmesi için rüzgar ve güneşe daha fazla kapasite tahsis edilmesi ve yatırımları sekteye uğratacak piyasa müdahalelerinden kaçınılması gerekiyor. Enerji kriziyle çaba, bilhassa güneş gücü üzere epey süratli uygulanabilen tahlillere gereksinim duyuyor.” diyor.
Gücün geleceği yenilenebilir kaynaklarda yatıyor. Türkiye’de elektrik üretiminde geçtiğimiz yıldaki kapasite artışının %97’si yenilenebilir kaynaklardan oluştu. Türkiye’de rüzgar ve güneş gücünde potansiyel yüksek ve fazlaca daha fazla büyüme fırsatı var; lakin Türkiye, son senelerda elektrik talebindeki artışı karşılamaya yetecek kadar yenilenebilir güç artışı sağlayamadı.
Türkiye, yıllık 8 GW kapasite ile Avrupa’nın en yüksek güneş paneli üretim kapasitesine sahip; lakin her yıl 1 GW’tan daha az güneş santrali devreye alınıyor. Türkiye, yerli güneş paneli üretim kapasitesini tam olarak kullanarak, maliyetli fosil yakıt ithalatını ikame edebilir ve bu biçimdece elektrik faturalarını daha da azaltabilir.